Quantcast
Channel: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA) - پربيننده ترين عناوين دانش‌ و سلامت :: نسخه کامل
Viewing all 3379 articles
Browse latest View live

«هوش محیط زیستی» شنیدنی شد/ کتابی با مدت زمان 10 ساعت و 14 دقیقه

0
0
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) «هوش محیط زیستی» نوشته دکتر دانیل گلمن و ترجمه حمید‌رضا بلوچ و کورش اکبری با گویندگی شهره روحی از سوی انتشارات «پندار تابان» در قالب کتاب گویا در زمان 10 ساعت و 14 دقیقه منتشر شده است. در بخشی از محتوای این کتاب گویا می‌شنویم: «اکثر ما به‌عنوان مصرف‌کننده دلمان می‌خواهد در موقع خرید انتخاب صحیحی باشیم. اما عملکرد صحیح یک نفر می‌تواند تاثیر‌گذار باشد؟ و از آن مهم‌تر، انتخاب صحیح چیست؟ دانیل گلمن در این کتاب تکان‌دهنده همه‌چیز را راجع به‌آنچه می‌خریم بیان می‌دارد و دلایل این‌که چرا باید در شیوه خرید خود تجدید‌نظر کنیم را ارائه می‌دهد و در همین رابطه به بحث در مورد محیط‌زیست، مواد و ترکیبات زیان‌بخش،‌ کار کودکان و غیره می‌پردازد. وی معتقد است که گروه‌‌های «سبز» طرفدار محیط زیست به‌واسطه نادیده گرفتن اثرات وسیع و گسترده آنچه می‌خریم و انجام می‌دهیم، بیشتر از آن‌که به محیط زیست خدمت کنند، بدان ضرر می‌رسانند.»   همچنین در بخشی دیگر از مقدمه این کتاب آمده است: «هوش زیست‌محیطی نشان می‌‌دهد که پدیده آشکار‌سازی بنیادین – یعنی دسترسی به اطلاعات کامل راجع به همه جنبه‌های فرایند تولید یک محصول – می‌تواند موجب قدرت گرفتن مصرف‌کنندگان و خریداران شود و سرنوشت تجارت و دادوستد را تعیین‌ کند. شرکت‌ها و کارخانجات دیگر قادر نیستند، شهرت و اعتبار خود را کنترل کنند و برای نخستین‌بار آنچه عملا انجام می‌دهند، مهم‌تر از آن چیزی خواهد بود که می‌گویند و تبلیغ می‌کنند.»   نخستین چاپ کتاب گویای «هوش محیط زیستی» در یک‌هزار نسخه با مدت زمان 10 ساعت و 14 دقیقه از سوی انتشارات «پندار تابان» منتشر شده است.   

«حمایت‌های پایه در فوریت‌های پزشکی» با رویان‌‌پژوه به بازار کتاب آمد

0
0
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «حمایت‌های پایه در فوریت‌های پزشکی» نوشته مشترک دکتر وحید حسینی جناب،‌ احمد یاری،‌ غلامحسین پرمون و نازنین دانش‌بخش در 14 بخش از سوی انتشارات «رویان‌‌پژوه» به بازار کتاب عرضه شده است.   «نکاتی درباره کمک‌‌های اولیه»،‌ «آناتومی و عملکرد سیستم‌های بدن»، «ارزیابی مصدوم»، «احیای قلب و ریه»، «انتقال مصدوم»،‌ «آسیب‌های استخوانی، مفصلی و عضلانی»، «آسیب‌های خاص وارده به اعضا»، «زخم‌ها و بانداژ‌ها»،‌ «سوختگی‌ها‌»، ‌ «مسمومیت‌ها»، «خونریزی و زخم‌‌ها»،‌ «شوک»، «آسیب‌های ناشی از گرما  و سرما» و «فوریت‌های طبی داخلی» 14 فصل کتاب حاضر هستند.   از جمله مباحث مهم کتاب در فصل سوم و صفحه 60 به موضوع «ارزیابی ثانویه مصدوم» اختصاص دارد، در این بخش آمده است: «انجام یک ارزیابی منظم و جامع از کل بدن مصدوم همراه با گرفتن شرح‌حال را ارزیابی ثانویه گویند. نشانه، همان گفته‌هایی است که مصدوم درباره بیماری خود بیان می‌کند. به‌‌عنوان مثال حالت تهوع،‌ درد پشت،‌ عدم وجود حس لاسمه در انتها‌ها.»   نویسندگان در فصل پنجم کتاب در صفحه 139 «عوامل موثر در انتخاب نوع حمل» را وضعیت جسمانی مصدوم از نظر آسیب‌های وارده، وضعیت روانی مصدوم،‌ مسافت مسیر پیش‌بینی‌شده و وضعیت آن‌، تعداد نفرات کمک‌دهنده برشمرده‌اند.   در هفتمین فصل کتاب نیز درباره «تروما» می‌خوانیم: «به‌ هرگونه صدمه یا آسیب وارده بر بدن،‌ تروما گفته می‌‌شود و در رشته‌های مختلف پزشکی مفاهیم متفاوتی دارد. به‌عنوان‌مثال در رشته جراحی، تروما عبارت است از جراحات ناشی از تصادفات،‌ ضرب‌وجرح که سبب آسیب به اندام‌ها و خونریزی می‌شود و یا رشته روانپزشکی، تروما عبارت است از یک ناراحتی هیجانی که بر روان فرد تاثیر‌ می‌گذارد.»   «زخم‌های گردن» یکی دیگر از مباحث کتاب است که نویسندگان در صفحه 196 به آن پرداخته‌اند، در این بخش می‌خوانیم: «گردن حاوی اجزای مهم زیادی است. نای،‌ مری، ‌شریان‌های بزرگ،‌ ورید‌ها،‌ عضلات، مهره‌ها و طناب نخاعی از این جمله‌ هستند. به‌ علت اینکه آسیب هریک از این ساختمان‌ها ممکن است زندگی بیمار را تهدید نماید،‌ تمام آسیب‌های گردن باید جدی گرفته شوند. برای جلوگیری از خونریزی در زخم‌های گردن، از فشار مستقیم استفاده کنید. وقتی خونریزی کنترل گردید،‌ بانداژ گردن انجام می‌گیرد. در موارد نادر ممکن است از طریق فشار انگشت در بالا و پایین زخم جلوی خونریزی بیشتر را بگیرد. همیشه به یاد داشته باشید که آسیب‌های شدید گردن ممکن است با شکستگی گردن یا آسیب طناب نخاعی همراه باشند. بنابراین باید از حرکت سر جلوگیری نمود و گردن را ثابت نگه داشت.»   «تماس با برق» یکی از مهم‌ترین مباحث نهمین فصل کتاب است. درباره این آسیب در صفحه 226 کتاب آمده‌ است: «بیشتر سوختگی‌های الکتریکی در فضا‌های سرپوشیده، به‌علت نقص در وسائل الکتریکی یا بی‌دقتی در استفاده از اسباب و وسائل برقی اتفاق می‌افتد. برق را از کلید قطع و وصل واقع در جعبه فیوز قطع کنید یا اینکه دو شاخه وسیله را درصورتی‌که پریز سالم باشد از پریز خارج سازید تا زمانی‌که جریان قطع نشده با وسیله برقی یا مصدوم تماس پیدا نکند.»   نخستین چاپ کتاب ‌«حمایت‌های پایه در فوریت‌های پزشکی» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 304 صفحه، به بهای 24 هزار تومان از سوی انتشارات رویان‌پژوه به بازار نشر عرضه شده است.

«تند‌خوانی کوانتوم» از «مرکز رویش طلائی کوچولو‌ها» می‌رسد

0
0
دکتر فاطمه‌سادات حسینی،‌ مترجم کتاب‌های علمی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره ترجمه و انتشار کتاب «تند‌خوانی کوانتوم» اظهار کرد: کتاب «تند‌خوانی کوانتومی» نوشته نویسنده ژاپنی، یومیکو توبی‌تانی است که موضوع شیوه نوین تند‌خوانی را تشریح می‌کند. تند‌خوانی با چشم، شامل کسب مهارت‌هایی برای مطالعه سریع حجم زیاد متن است.   وی درباره روش تند‌خوانی کوانتومی افزود: تند‌خوانی کوانتومی روشی مبتنی بر استفاده از امواج دیتاست. در تند‌خوانی با چشم افراد با چهار قابلیت نیم‌کره سمت راست مغز، شامل‌ پردازش خودکار انبوه اطلاعات با سرعت بالا،‌‌ تجسم تصویر، قابلیت پردازش و توانایی تشدید در ذهن به تند‌خوانی مسلط می‌شوند.   حسینی در تشریح «قابلیت تشدید» ادامه داد: نیم‌کره سمت راست مغز توانایی دارد در زمانی که افراد امواج را دریافت و ارسال می‌کنند، امواج این توانایی را دارند تا یکدیگر را تشدید کنند که به دنبال آن موج جدیدی تولید می‌شود. به‌عبارت‌ دیگر هر یک از این امواج به تنهایی توانایی ساختن تصویر را ندارند، اما با تلفیق این موج‌ها و با ایجاد طول موج جدید، تصویر در ذهن فرد ایجاد می‌شود که خاصیت متفاوتی دارد.     مترجم «تندحوانی کوانتومی» گفت: دیتا‌‌ها مانند کتاب دارای طول‌ موج خاص خود هستند. به‌عنوان مثال واژه «گُل» در متن طول موج دارد که حواس پنج‌گانه را درگیر می‌کند. افراد به‌واسطه طول موج و بدون خواندن متن، به درک آن‌ها نائل می‌شوند. براساس این روش، برای مطالعه انواع کتاب‌ها حتی نیازی به فراگیری زبان آن کتاب نیست.   وی اظهار کرد: آموزش تند‌خوانی به روش کوانتومی 30 سال است که در ژاپن اجرا می‌شود و در ایران نیز در «مرکز رویش طلائی کوچولو‌ها» تقویت مهارت‌های نیم‌کره راست مغز کودکان صفر تا 6 سال پیاده‌سازی شده است. کتاب «تند‌خوانی کوانتوم» به‌زودی از سوی «مرکز رویش طلائی کوچولو‌ها» به بازار نشر علمی عرضه می‌شود.

«مبانی اولیه حشره‌شناسی کشاورزی» با «داد و دانش» در بازار نشر

0
0
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «مبانی اولیه حشره‌شناسی کشاورزی» به قلم مشترک اسفندیار ظهور پرالک، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، هادی آرین، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، نیلوفر هادی‌زاده رئیسی، دانشجوی کارشناسی ارشد حشره‌شناسی دانشگاه تهران و علی درویش‌زاده، دانشجوی دکتری حشره‌شناسی دانشگاه تهران از سوی انتشارات «داد و دانش» منتشر شده است.   «حشرات و اهمیت آنها»، «صفات عمومی بندپایان»، «مورفولوژی حشرات»، «فیزیولوژی»، «دگردیسی در حشرات»، «رده‌بندی حشرات»، «معرفی برخی آفات کلیدی» و «روش‌های مختلف کنترل آفات» هشت فصل کتاب حاضر هستند.   در نخستین فصل کتاب درباره «قدمت» حشرات می‌خوانیم: «حشرات گروهی از موجودات قدیمی بوده و مطالعه فسیل‌های بدست آمده نشان می‌دهد که اجداد آن‌ها در دوره دونین (Devonian) و حدود 300 میلیون سال قبل و بنا به نظر تعدادی از محققین نیز از دوره پرمین (Permian) و حدود 350 میلیون سال قبل در روی کره زمین ظاهر شده‌اند.»   نویسندگان در فصل‌های دوم تا ششم به معرفی «صفات عمومی بندپایان»، «مورفولوژی حشرات»، «فیزیولوژی»، «دگردیسی در حشرات» و «رده‌بندی حشرات» پرداخته‌اند. فصل هفتم با عنوان «معرفی برخی آفات کلیدی» بیشترین صفحات کتاب را به خود اختصاص داده است. «کرم سیب»، «پسیل گلابی»، «زنبور مغزخوار بادام»، «سرخرطومی گیلاس»، «کرم سفید ریشه»، «کرم خوشه‌دار انگور» و «کک چغندر قند» از جمله آفات معرفی شده در این فصل هستند.   در فصل هشتم کتاب نیز «روش‌های مختلف کنترل آفات» معرفی شده‌اند که شامل «کنترل زراعی»، «کنترل فیزیکی»، «کنترل مکانیکی»، «کنترل قانونی»، «کنترل بیولوژیک» و «کنترل شیمیایی» است.   در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «امروزه با توجه به رشد فزاینده جمعیت از طرفی و محدود بودن منابع تولید فرآورده‌های کشاورزی از طرفی دیگر، ارائه راهکارهای منطقی و بنیادین جهت زدودن فقر ناشی از مواد غذایی که بیش از نیمی از مردم جهان از وجود آن رنج می‌برند، امری ضروری می‌نماید. آمار تأسف‌بار منتشره از سوی سازمان خوار و بار جهانی غذا (FAO) خود گویای این مطلب است که اگر روند جمعیت سیر کنونی خود را بپیماید و منابع تولید فرآورده‌های کشاورزی به منابع فعلی محدود گردند، در آینده‌ای نه چندان دور قحطی خانمانسوزی بر پیکره بشریت سایه خواهد افکند و گرسنگی ساختار جامعه بشری را در هم خواهد کوبید.»   نخستین چاپ کتاب «مبانی اولیه حشره‌شناسی کشاورزی» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 204 صفحه، به بهای 18 هزار تومان از سوی انتشارات «داد و دانش» راهی بازار نشر شده است.

«تیمورزاده» دو کتاب جدید در حوزه روان‌پزشکی منتشر کرد

0
0
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «فوریت‌های روان‌پزشکی (راهنمای بالینی)» نوشته دکتر محمد قدیری وصفی، عضو هیات علمی در دانشگاه علوم‌پزشکی ایران،‌ مرکز آموزشی درمانی روانپزشکی ایران و مرکز تحقیقات بهداشت روان در 14 بخش از سوی انتشارات تیمور‌زاده به بازار کتاب عرضه شده است. «اهداف آموزشی و درمانی در اورژانس روان‌پزشکی»، «علل طبی اختلالات روان‌پزشکی»،‌ «اختلالات مربوط به مصرف مواد»، «رویکرد ارزیابی حوادث خشونت‌بار و خودکشی»، «ارزیابی خطر رفتار‌‌های خشونت‌بار»، «بارداری و فوریت‌های روان‌پزشکی»، «اصول مهارت فیزیکی و شیمیایی بیماران»،‌ «ارزیابی مدون عوامل خطر در خشونت»، «ارزیابی خطر خودکشی»، «دلیریوم»،‌ «صلاحیت و رضایت آگاهانه در جهت اقدام به تصمیم‌های درمانی دیگر علل شایع مراجعه به اورژانس»، «مداخله در بحران» و «مستند‌سازی» است.   نویسنده درباره موضوع «اولویت در کسب مهارت‌‌ها» در صفحه 3 کتاب آورده است: «اجرای سیستم ارزیابی بیماران روان‌پزشکی در جهت دریافت خدمات اورژانس حضور بر بالین بیماران بی‌قرار و خطر‌ناک شناسایی و ارجاع بیمارانی که علایم روان‌پزشکی ناشی از یک اختلال طبی دارند. تشخیص به موقع و تجویز درمان‌های دارویی، انزوا،‌ مهار فیزیکی و نظارت بر آن.»   در صفحه 28 کتاب درباره «مدیریت درمان بیمار با بی‌قراری شدید یا پرخاشگر» می‌خوانیم: «در مصاحبه با بیمار بی‌قرار،‌ پزشک باید به همان اندازه که به ایمنی و امنیت خود توجه دارد، به مصاحبه هم توجه کند. مصاحبه باید در مکان مناسبی صورت گرفته و کارکنان حفاظتی در دسترس باشند. مکان مصاحبه نباید کوچک باشد تا بیمار احساس در دام افتادن نکرده و گرنه بی‌قرار‌تر می‌شود. دسترسی به در خروج برای هم بیمار و هم پزشک مطلوب است و نکته مهم اینکه فاصله بیمار و پزشک در طی مصاحبه به اندازه‌ای باشد که بیمار نتواند به راحتی به پزشک دسترسی داشته باشد.» نخستین چاپ کتاب «فوریت‌های روان‌پزشکی (راهنمای بالینی)» با شمارگان دو هزار نسخه در 112 صفحه، به بهای هفت هزار و 700 تومان از سوی انتشارات تیمور‌زاده با همکاری نشر طبیب منتشر شده است. دسترسی سریع به ملاک‌های تشخیصی اختلالات روان‌پزشکی نخستین چاپ کتاب «دسترسی سریع به ملاک‌های تشخیصی اختلالات روان‌پزشکی بر مبانی DSM-5» با ترجمه و گردآوری دکتر علیر‌ضا ابراهیمی، متخصص روان‌پزشکی نیز دیگر کتاب در حوزه علم روان‌پزشکی است که به تازگی از سوی انتشارات تیمورزاده راهی بازار نشر شده است. «اختلا‌های عصبی ـ رشدی»، «طیف اسکیزوفرنی و اختلال‌های روان‌پزشکی دیگر»، «دو‌قطبی و اختلال‌های مرتبط»، «اختلال‌‌های افسردگی»، «اختلال‌های اضطرابی»، «وسواس فکری ـ عملی و اختلال‌های مربوط»، «اختلال‌های مرتبط با آسیب و عامل استرس‌زا»، «اختلال‌های تجزیه‌ای»، «نشانه جسمانی و اختلال‌های مرتبط»، «اختلال‌های خوردن»،‌«اختلال‌های دفع»، «اختلال‌ها خواب ـ بیداری»،‌ «کژ‌کارکردی جنسی»، «ملال جنسیتی»،‌ «اختلال‌های اخلالگر، کنترل تکانه و سلوک»، «اختلال‌های مرتبط با مواد و اعتیاد»، «اختلال‌های عصبی ـ شناختی»، «اختلا‌ل‌های شخصیت» و «اختلال‌های پارافیلیک» عنوان‌های 19 فصل کتاب هستند.    در بخشی از پیشگفتار کتاب می‌خوانیم: «امروزه روان‌پزشکی در جهان و ایران یک علم است و براساس ویژگی‌‌های بالینی که خاص هر بیمار است، بیماری روان‌پزشکی تشخیص داده می‌شود؛ لذا خوانندگان عزیز و دانشجویان و دستیاران محترم باید با این ویژگی‌ها آشنا باشند. لذا کتاب حاضر این امکان را فراهم می‌کند که عزیزان علاقه‌مند دسترسی سریعی به ملاک‌های تشخیصی بیماری‌ها پیدا کنند. با توجه به این‌که در جداول ملاک‌های تشخیصی هر بیماری، نکات کد‌گذاری در متن اصلی آورده شده است و این نکات کاربرد زیادی در بالین ندارند، لذا این نکات در ترجمه حذف شده است.» نخستین چاپ کتاب «دسترسی سریع به ملاک‌های تشخیصی اختلالات روان‌پزشکی بر مبانی DSM-5» با شمارگان دو هزار نسخه در 216 صفحه، به بهای 12 هزار تومان از سوی انتشارات تیمورزاده به بازار نشر عرضه شده است. 

دانش و فناوری در آینه کتاب 94/ از «جشنواره جابربن حیان تا تجلیل از چهره ماندگار پزشکی

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- رویداد‌های علمی حوزه کتاب و نشر در سال 1394 در کنار سایر رویداد‌های فرهنگی، با فرازو‌فرود‌هایی متاثر از گرانی کاغذ،‌ تحریم‌های اقتصادی، علمی و درگذشت بزرگان عرصه علم و دانش به پایان راه رسید. گزیده‌ای از مهم‌ترین اخبار حوزه دانش و فناوری و دانشگاهی حوزه کتاب در این سال، در جدول‌های دوازده‌گانه منعکس شده است. فروردین؛ همراه با پرفروش‌‌‌ها و رونمایی‌های کتاب فروردین‌ماه سال 94 چهار خبر و رویداد علمی در حوزه کتاب بود. در این ماه کتاب «برای مدیران» مجموعه گفتارها و گزیده کلام مقام معظم رهبری در مقوله مدیریت از سوی موسسه انتشاراتی «سروش» به‌عنوان پرفروش‌ترین اثر معرفی شد. چاپ دوازدهم کتاب «برای مدیران» در 166 صفحه با قیمت هشت‌هزار تومان از سوی انتشارات سروش منتشر شده است. آیین رونمایی از کتاب «مبانی علوم اعصاب شناختی» نوشته مشترک برنارد بارس و نیکول گیج، با ترجمه دکتر سیدکمال خرازی، وزیر سابق امور خارجه ایران، از دیگر رویداد‌های علمی فروردین‌ماه سال 94 در حوزه کتاب بود. خرازی در این آیین علوم اعصاب شناختی را در کشور ما به‌عنوان یک دانش نو دانست که نیازمند فعالیت بیشتر دانشمندان کشورمان در این حوزه است. آیین رونمایی از کتاب «نمادهای هویتی شهر تهران» نوشته محمدجواد مهدوی‌نژاد با حضور عیسی علیزاده، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان زیباسازی شهر تهران در سازمان زیباسازی شهر تهران از دیگر رویداد‌‌های کتابی نخستین‌‌ماه سال 94 بود. طراحی نمادگرهای هویت تهران از اهداف اصلی در تالیف این کتاب عنوان شد. نخستین شماره «فصلنامه نقد کتاب علوم محض و کاربردی» ویژه بهار و تابستان با 13 مطلب علمی به سردبیری یونس کرامتی، 16 فروردین‌ماه 94 از سوی مؤسسه خانه کتاب منتشر شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 «برای مدیران» در صدر پرفروش‌ترین‌های سروش در سال 93 اینجــــــا 2 خرازی: خدمتگزار جامعه علمی هستم/فرهنگستان زبان با سرعت بالاتری معادل‌سازی کند اینجــــــا 3 کتاب «نمادهای هویتی شهر تهران» رونمایی شد اینجــــــا 4 نخستین شماره «فصلنامه نقد کتاب علوم محض و کاربردی» منتشر شد اینجــــــا جشن باشکوه کتاب در اردیبهشت مهم‌ترین رویداد‌ها و اخبار کتابی دومین‌ ماه سال 94 به بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اختصاص داشت. همزمان با برگزاری بیست و هشتمین میعادگاه کتاب، نشست‌های مختلف تخصصی با حضور متخصصان و صاحب‌نظران حوزه نشر در این آوردگاه برگزار شد. مهدی فیروزان در نشست «نشر به مثابه یک صنعت» که با حضور فعالان نشر، دکتر فرهاد تیمور‌‌زاده، مدیر انتشارات تیمورزاده، حسن کیائیان، مدیر نشر چشمه و رضا هاشمی‌نژاد، مدیرمسئول مؤسسه نشر افق برگزار شد، در تحلیل وضعیت نشر کشور گفت که نشر ما رشد داشته نه توسعه و بر لزوم تقویت ارتباط ناشران و دانشگاه‌ها تاکید کرد.            آیین «تجلیل از پیشکسوتان نشر دانشگاهی» با حضور پیشکسوتان حوزه نشر دانشگاهی، حسن محجوب، مدیرعامل شرکت سهامی انتشار، محمدرضا ناجیان، مدیر انتشارات رسا و محمد ‌دانش‌اشراقی، مدیر انتشارات اشراقی برگزار شد. رونمایی از «مرجع نشر ایران» همزمان با برگزاری بیست و هشتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به همت موسسه خانه کتاب با حضور مجید غلامی جلیسه، مدیر عامل موسسه رونمایی شد. جلیسه در این آیین بر تاثیر همکاری صنوف مختلف نشر در تدوین «مرجع نشر» تاکید کرد. دیگر رویداد‌ علمی اردیبهشت‌ماه 94، آیین رونمایی از کتاب «شیمی از دارالفنون تا دانشگاه تهران» با حضور دکتر محمود نیلی احمد‌آبادی بود. بیست و چهارمین هم‌اندیشی از سلسله هم‌اندیشی‌‌های میراث مکتوب با عنوان «ویرایش متون ترجمه‌ای علوم محض و کاربردی» با حضور دکتر حسین معصومی همدانی، محمد‌ابراهیم ابوکاظمی از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و علی کافی از نویسندگان حوزه علوم کاربردی در سالن همایش‌های انتشارات فنی ایران برگزار شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 فیروزان: نشر ما رشد داشته نه توسعه/ لزوم تقویت ارتباط ناشران و دانشگاه‌ها اینجــــــــــا 2 تجلیل از ناشران پیشکسوت، تجلیل از فرهنگ و سابقه اخلاقی جامعه است اینجـــــــــــا 3 مقاری: فرهنگ نگارش در بین اهالی علم تقویت شود/نیلی: تداوم کیفیت، هدف دانشگاه تهران است اینجـــــــــــا 4 جلیسه: کمک صنوف نشر نبود مرجع نشر تولید نمی‌شد/ آموزگار: خانه کتاب مخزن اطلاعات نشر است  اینجــــــــــــا 5 معصومی همدانی: شاهد افزایش آمار نویسندگان و کاهش آمار ویراستاران هستیم  اینجـــــــــــــا خردادماه و سه رویداد علمی/ برگزاری پنجمین نمایشگاه چاپ دیجیتال پنجمین دوره نمایشگاه چاپ دیجیتال و نشر رومیزی در قالب گزارشی با عنوان «نمایشگاهی از آب و گل درآمده!» خردادماه 94 در ایبنا منتشر شد. آیین تجلیل از دکتر عبدالله شفیع‌آبادی، پدر مشاوره شغلی ایران بیستم خردادماه با سخنرانی دکتر حمیدرضا کفاش، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش‌ و‌ پرورش به میزبانی خانه اندیشمندان علوم‌ انسانی برگزار شد. چهارمين همايش «نقش دانشمندان ايرانی - اسلامی در پيشبرد علوم تجربی» نیز در واپسین روز‌های خرداد‌ماه 94 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در این همایش دکتر ایرج نیک‌سرشت، عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، مقاله‌ای با عنوان «ابن‌سینا دانشمند مسافر: بررسی محتوایی و شکل‌گیری دایره‌المعارف بزرگ شفاء» ارائه کرد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 نمایشگاهی از آب و گل درآمده!/ حضور 54 شرکت در پنجمین دوره نمایشگاه چاپ دیجیتال اینجــــــــــــا 2 کفاش: تربیت مشاور در مدارس با کتاب‌های شفیع‌آبادی عملی شد  اینجـــــــــــــا 3 «دایره‌المعارف بزرگ شفاء» نمونه شکل‌گیری معرفت علمی در تمدن اسلامی است  اینجـــــــــــــا   تیرماه؛ از درگذشت علی‌اکبر انتظامی تا آسیب‌شناسی کتاب‌های طب سنتی  پروفسور علی‌اکبر انتظامی، پدر علم شیمی و پلیمر ایران و عضو هیأت علمی دانشکده شیمی دانشگاه تبریز، شنبه 20 تیرماه 94 در شهر تبریز درگذشت. دکتر ناصر ارسلانی، رئیس دانشکده شیمی دانشگاه تبریز، در گفت‌وگو با خبرنگار (ایبنا) اشاره کرد که کتاب‌های دکتر انتظامی، رویکردی آموزشی و مقالاتش ماهیتی پژوهشی داشت. دوشنبه ۱۵ تير‌ماه برابر با سالروز درگذشت غیاث‌الدین جمشید کاشانی منجم و رياضیدان بزرگ ایرانی است. وی آخرین ریاضیدان برجسته دوره اسلامی و از بزرگ‌ترین مفاخر تاریخ ایران به‌شمار می‌آید. غیاث‌الدین به تکمیل و تصحیح روش‌های قدیمی انجام چهار عمل اصلی ریاضی پرداخت و روش‌های جدید و ساده‌تری برای آن‌ها اختراع کرد. در این روز ویترینی از آثار و خدمات علمی غیاث‌الدین از «نردبام آسمان» تا نگاهی به «مفتاح الحساب» اثر ماندگار غیاث‌الدین جمشید کاشانی، در قالب گزارشی به‌ همین مناسبت در سایت خبرگزاری کتاب ایران‌ (ایبنا) منتشر شد. جمع‌بندی نهایی پرونده «کتاب‌های طب سنتی زیر ذره‌بین کارشناسان» شامل گفت‌و‌گو با 15 کارشناس و متخصص حوزه طب سنتی، در تیر‌ماه 94 به سرانجام رسید.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 انتشار 389 کتاب ریاضی و 18 عنوان نجوم در سال 94/ گنجینه ملک، مأوای کهن‌ترین نسخه خطی «مفتاح‌الحساب» اینجـــــــــــــا 2 کتاب‌های طب سنتی زیر ذره‌بین کارشناسان اینجـــــــــــــا 3 کتاب‌های «انتظامی» رویکردی آموزشی داشت اینجـــــــــــــا مرداد ماه؛ از ریاضیات کانگورو تا گزارش ویژه مرمت نسخ خطی در موسسه ملک نشست خبری سی و پنجمین سالروز تاسیس جهاد دانشگاهی 13 مردادماه 94 با حضور دکتر حمید‌رضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی برگزار شد. در این نشست از پیشنهاد خبرنگار (ایبنا) مبنی بر تلاش برای استفاده از دستاورد‌های پژوهشگران این نهاد برای تولید کتاب، استقبال شد. دیگر رویداد این ماه به برگزاری آیین اختتامیه مسابقات بین‌المللی ریاضیات کانگورو در ایران با حضور دکتر مهدی بهزاد، استاد برگزيده سومين دوره چهره‌های ماندگار در رشته رياضی و پدر علم گراف در ایران اختصاص داشت. «بازگشایی دریچه‌های تاریخ و تمدن با مرمت نسخه‌های خطی/ ‌آزمایشگاه؛ خط شروع ماراتن مرمت» و «جعل در مرمت آثار خطی جایی ندارد/ گذر نسخه‌های خطی از کارگاه‌های مرمت، صحافی و مستندنگاری» درباره آشنایی با مراحل فنی هنر مرمت در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه امام رضا (ع)، با هدف نمایش مراحل فنی مرمت آثار نفیس و نسخه‌های خطی دو گزارش ویژه ایبنا در مرداد 94 بود.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 تولید 37 عنوان کتاب در سال گذشته/ استقبال رئیس جهاد دانشگاهی از پیشنهاد خبرنگار ایبنا برای تبدیل نتایج پژوهش‌ها به کتاب اینجــــــــــا 2 بهزاد: تأسیس خانه ریاضی از نمونه‌های استثنایی در حوزه فعالیت‌های بومی ترویج علم است/ نقش کتاب در تداوم مسابقات کانگورو اینجــــــــــا 3 بازگشایی دریچه‌های تاریخ و تمدن با مرمت نسخه‌های خطی/ ‌آزمایشگاه؛ خط شروع ماراتن مرمت اینجــــــــــا   4 جعل در مرمت آثار خطی جایی ندارد/ گذر نسخه‌های خطی از کارگاه‌های مرمت، صحافی و مستندنگاری اینجــــــــــا شهریورماه؛ از جشنواره جابربن حیان تا تجلیل از چهره ماندگار پزشکی جشنواره «پروژه‌های علمی جابربن حیان» و «جشنواره دانش‌آموزان مؤلف ابتدایی» در سومین روز از ششمین ماه سال 94 با حضور دکتر علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی و جمعی از مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش و دانش‌آموزان نخبه برگزار شد. «سه هزار سال تاریخ مکتوب ایران» و «توجه به تفکر‌محوری در نظام آموزشی» شاه‌بیت سخنان دکتر صالحی در این آیین بود. دو تکنولوژی جدید سامسونگ در زمینه تسهیل برای مطالعه الکترونیک نیز در این ماه در برج میلاد تهران با سخنرانی دکتر دوک پارک، مدیرعامل سامسونگ در ایران رونمایی شد. این مقام مسئول شرکت سامسونگ خود را شهروندی مسئول در ایران معرفی کرد که به دنبال پیاده‌سازی پروژه‌‌هایی مانند کتابخانه‌های گویا، مدارس هوشمند و آکادمی مهندسی است. آئین تجلیل از پروفسور ولی‌اله محرابی، چهره ماندگار پزشکی و نویسنده «دائره‌المعارف تاریخ مصور پزشکی جهان» و رونمایی از این مجموعه نیز از دیگر رویداد‌های کتابی آخرین ماه تابستان بود.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 صالحی: باور کرده‌ایم علم عنصر قدرت هر ملتی است/ نقش اساسی کتاب در پرسشگری دانش‌آموزان اینجــــــــــا 2 دوک پارک: با ایجاد کتابخانه‌های گویا به وظیفه شهروندی خود عمل کردیم اینجــــــــــــا 3 ولی‌اله محرابی: بیگانه‌پرستی بس است فارسی بنویس!/ زالی: موظف به حفظ فرهنگ ایران هستیم اینجـــــــــــا مهر و چهار رویداد علمی؛ نکوداشت «مورخ دانا و پزشک توانا»       دهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدید‌آورندگان مواد و رسانه‌های آموزشی با حضور دکتر علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش‌وپرورش در فصل آغاز سال تحصیلی برگزار شد. وی در این آیین بر مناسب‌سازی حجم کتاب‌های درسی تاکید کرد. «مورخ دانا و پزشک توانا» عنوان آیین نکوداشت دکتر محمود رفیعی، پزشک، نویسنده و پژوهشگر برجسته بود که شامگاه بیستم مهر‌ماه 94 در انجمن آثار و مفاخر ایران با حضور دکتر مهدی محقق برگزار شد. آغاز به‌کار «استودیو رسانه» دانشگاه تهران با حضور دکتر علی‌اکبر فرهنگی، چهره ماندگار مدیریت رسانه در ایران در مهر‌ماه انجام گرفت. همایش ملی «مديران گروه‌های آموزشی حسابداری دانشگا‌ه‌های كشور» به همت سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها «سمت» مهرماه 94 در این سازمان برگزار شد. دکتر ایرج نوروش، استاد دانشگاه و عضو بازنشسته گروه حسابداری دانشگاه تهران در این همایش بر لزوم رعایت اخلاق در حوزه نشر تاکید کرد. گزارش دیدار و گفت‌‌وگو با پروفسور سیدمحمد بلورچیان، موسس پژوهشکده شیمی و مهندسی شیمی ایران و بازدید از کتابخانه این نهاد علمی که مزین به نام پروفسور بلورچیان است، در نیمه مهر‌ماه در بخش دانش‌‌و فناوری خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) منتشر شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 فانی: معلمان در اعتبارسنجی کتاب‌های درسی نقش مهمی دارند/ فروش اینترنتی کتاب درسی برای نخستین‌بار اینجـــــــــا 2 دانشمندان را در کتابخانه‌ها می‌‌توان شناخت/ جایگاه ارزشمند کتاب در برابر دنیای مجازی اینجـــــــــا 3 ایرج نوروش: برنامه درسی از تألیف مهم‌تر است/ حوزه نشر باید حوزه سلامتِ اخلاق باشد اینجـــــــــا 4 رفیعی: قدرت امروز دنیا به دانش است/ محقق: مروج علم باشیم نه جهل اینجـــــــــا 5 فرهنگی: متأسفم که چرا کتاب‌هایم را گویا نکرد‌ه‌ام/ پور‌عزت: دانشگاهیان حق کپی‌رایت آثارشان را به تولید کتاب گویا واگذار کنند اینجـــــــــا آبان و تب داغ کتاب مهم‌ترین رویداد‌های حوزه نشر در آبان‌ماه 94 حول محور بیست و سومین ‌دوره هفته‌کتاب بود. در این هفته نشست‌ها و برنامه‌های متنوعی از سوی موسسه خانه کتاب، انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی و دانشگاه‌ها برگزار شد. «رونمایی از نسخه جدید وبگاه شابک» و رونمایی از «سایت اهدای الکترونیکی کتاب» با حضور مجید غلامی جلیسه، مدیر عامل موسسه خانه کتاب از جمله این برنامه‌ها بود. آیین افتتاحیه ششمین نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی، 23 آبان‌ماه به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی با حضور همایون امیر‌زاده، مشاور اجرایی معاون فرهنگی  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد. «نمایش کتاب‌های دانشگاهی در سرای سکوت/ عملکرد ضعیف رسانه ملی» عنوان گزارشی است که به مناسبت برپایی این رویداد در ایبنا منتشر شد.               از دیگر رویداد‌های این ماه، آیین اختتامیه بیست و دومین دوره جشنواره کتاب سال دانشجویی به همت جهاد دانشگاهی است که انعکاسی از نتیجه تلاش 594 دانشجوی نویسنده بود.      نشست تخصصی «تاریخ علم، ایران و جهان اسلام» نیز چهارم آبان‌ماه با حضور پروفسور جُرج صَلیبا، استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 جُرج صلیبا: شمس‌الدین خَفری، هیئت ریاضی جدیدی برای جهان اسلام ساخت/ توصیه استاد دانشگاه کلمبیا به پژوهشگران تاریخ علم اینجــــــــــا 2 حاتمی: نهادهای مردم نهاد در زمینه کتاب با بلوغ فکری روی پای خود بایستند/ مظلومیت ناشران دانشگاهی در صنعت نشر  اینجــــــــــا 3 جلیسه: هنوز شاهد حضور قوی تکنولوژی در عرصه نشر نیستیم/ آموزگار: مشکلات نشر ساختاری و عمیق است  اینجــــــــــا 4 طیبی: نتایج تحقیقات علمی در جامعه نمود ندارد/ پورعلی: دانشجویان مولف و مترجم در مسیر تعالی فرهنگ کتاب ثابت‌قدم باشند  اینجــــــــــا 5 نمایش کتاب‌های دانشگاهی در سرای سکوت/ عملکرد ضعیف رسانه ملی اینجــــــــــا 6 جلیسه: خانه کتاب نقش مدیریتی بر «سایت اهدای الکترونیکی کتاب» ندارد/ ایجاد فرهنگ عمومی برای توسعه کتابخوانی اینجــــــــــا آذرماه؛ هفته‌ای برای پژوهش بیشترین رویداد‌های نشر و کتاب حوزه دانش و فناوری در آذرماه 94 منعطف به هفته ملی پژوهش بود. نهادهای علمی و دانشگاه‌‌های سراسر کشور در این هفته در قالب برنامه‌های مختلف به معرفی فعالیت‌های پژوهشی و رونمایی برترین کتاب‌ها و تجلیل از نویسندگان پرداختند. آیین تجلیل از برترین‌های «بیست و چهارمین جشنواره پژوهش دانشگاه تهران» با تجلیل از دکتر غلامحسین دینانی برگزار شد. شانزدهمین جشنواره تجلیل از برگزیدگان پژوهش و فناوری کشور، 25 آذرماه با سخنرانی دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، دکتر حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پروفسور یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد. جشنواره «نکوداشت هفته پژوهش و تقدیر از پژوهشگران فناوران و مولفان برتر دانشگاه پیام‌نور» با حضور دکتر علی ربیعی،‌ وزیر کار تعاون و رفاه اجتماعی، هفدهمین جشنواره «جوان خوارزمی» با حضور  دکتر علی‌اکبر فانی، وزیر آموزش و پرورش،‌ بیست و پنجمین آیین «تجلیل از پژوهشگران برگزیده دانشگاه شهید بهشتی» با سخنرانی دکتر محمد‌مهدی طهرانچی، آیین گرامیداشت «هفته ملی پژوهش و فناروی در دانشگاه تربیت مدرس»، معرفی و تجلیل از پژوهشگران و نویسندگان برتر دانشگاه شهید رجایی از دیگر برنامه‌های مهم هفته پژوهش در سال 94 بودند. موسسه خانه کتاب نخستین دوره «جشنواره کتاب مجازی» را همزمان با آخرین روز از بیست و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی در خانه هنرمندان ایران برگزار کرد. مهمان ویژه این آیین دکتر سیدعباس صالحی،‌ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 برترین‌های بیست و چهارمین جشنواره پژوهش دانشگاه تهران معرفی شدند اینجـــــــــــا 2 ستاری: برای حوزه پژوهش در سال 95 بودجه خوبی درنظر گرفته شده است/ ثبوتی: بودجه پژوهشی متناسب با تلاش علم‌نویسان نیست اینجـــــــــــا 3 ربیعی: «علم سالاری» در دانشگاه پیا‌م‌نور تقویت شود/ برترین‌های حوزه پژوهش دانشگاه پیام‌نور معرفی شدند اینجـــــــــــا 4 وزیر آموزش و پرورش: جشنواره خوارزمی نهضتی علمی برای تولید دانش و نوآوری است/ ضرورت تشکیل پژوهش‌سرا در هر منطقه آموزشی اینجـــــــــــا 5 تهرانچی: فناوری‌های نوین اِعمال سلیقه ناشران بین‌المللی را افزایش داده است/ انتشار 46 عنوان کتاب از ابتدای سال 94 اینجـــــــــــا 6 پژوهشگران و مولفان برتر دانشگاه تربیت مدرس معرفی شدند/ رونمایی از 21 عنوان کتاب تالیفی و ترجمه اینجـــــــــــا 7 پژوهشگران و نویسندگان برتر دانشگاه شهید رجایی معرفی شدند اینجـــــــــــا 8 صالحی: فضای مجازی نباید فضای تنفس کتاب کاغذی را مسدود کند/ بهبود مسیر کتابخوانی در فضای مجازی اینجـــــــــــا 9 جلیسه: فضای مجازی تحول عظیمی در حوزه چاپ و نشر ایجاد کرده است/ عزم و اراده جدی کاربران رمز موفقیت جشنواره است اینجـــــــــــا دی‌ماه؛ همایش بزرگداشت ابن‌هیثم/ حضور پروفسور کنعانی در سرای اهل قلم نخستین ماه زمستان سال 94 در حوزه دانش و فناوری متاثر از یک رویداد علمی به مناسبت سال جهانی نور بود. نامگذاری سال 2015 به‌عنوان سال جهانی نور از سوی یونسکو به دلیل هزارمین سال تالیف کتاب «المناظر» ابن‌هیثم صورت گرفت. برهمین اساس مهم‌ترین رخداد خبری این ماه به «همایش بزرگداشت ابن‌هیثم» اختصاص داشت که از سوی فرهنگستان علوم برگزار شد. در این همایش دکتر رضا داوری‌اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم، پروفسور یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک و رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم و غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، نویسنده، فیلسوف و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران به سخنرانی پرداختند. از دیگر رویداد‌های مهم علمی در این ماه می‌توان به حضور دکتر ناصر کنعانی، عضو مجموعه 100 دانشمند برتر اروپا و استاد دانشگاه فنی برلین در سرای اهل قلم اشاره کرد. کتاب وی با عنوان «محمد‌بن موسی خوارزمی؛ نگاهی به عصر و آثار او» در این نشست نقد و بررسی شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 داوری اردکانی: ابن‌هیثم از نوادر دانش و پایه‌گذار پژوهش علمی است/ علم با نقد گذشته آغاز می‌شود اینجـــــــــا 2 ثبوتی: از 200 نوشته ابن‌هیثم تنها 55 کتاب را در اختیار داریم/ «المناظر» کتابی مرجع برای کپلر، گالیله و داوینچی بود اینجـــــــــــا 3 ابراهیمی دینانی: توصیه ابن‌هیثم به نپذیرفتن طوطی‌وار خوانده‌ها و شنیده‌هاست   اینجــــــــــــا 4 کنعانی: «چنین گفت خوارزمی» 500 سال مقدمه کتاب‌های حساب اروپایی‌ها بود/ اقدام ناسا در ثبت‌ نام خوارزمی در کره ماه   اینجــــــــــــا بهمن‌ماه و سی و سومین جایزه کتاب سال 6 رویداد در حوزه نشر دانش‌‌وفناوری در بهمن‌‌ماه 94 خبرساز بودند. مهم‌ترین رویداد این ماه به برگزاری سی‌ و سومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران اختصاص داشت. در این راستا سه گزارش از معرفی اجمالی کتاب‌های علمی راه‌یافته به دومین بخش داوری کتاب سال در ایبنا منتشر شد. آیین اختتامیه این رویداد بزرگ حوزه کتاب، 18 بهمن‌ماه با حضور دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور در تالار وحدت برگزار شد. نشست تخصصی «امانت الکترونیکی در کتابخانه‌های دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیک» هفتم بهمن‌ماه با سخنرانی دکتر داریوش مطلبی، رئیس مرکز آموزش عالی علمی کاربردی فرهنگ و هنر واحد 5 (مرکز تخصصی چاپ و نشر)، مهدی علی‌پور حافظی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر سپیده فهیمی‌فر، عضو شورای مرکزی باشگاه پژوهشگران دانشجو در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) برگزار شد. از دیگر رویداد‌های این ماه می‌توان به برگزاری نشست «بررسی شاخه‌هایی از علوم‌انسانی بعد از انقلاب با موضوع تاریخ‌نگاری علم» با سخنرانی دکتر یونس کرامتی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و سردبیر فصلنامه نقد علوم محض و کاربردی اشاره کرد. آیین رونمایی از هشت عنوان کتاب جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه صنعتی امیر‌کبیر نیز 20 بهمن‌ماه در این دانشگاه برگزار شد.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 مطلبی: چرخه شکل‌گیری نشر الکترونیک در ایران معیوب است/ اهمیت نقش حمایتگری وزارت ارشاد در تقویت نشر الکترونیک اینجــــــــــا 2 کتاب‌هایی که در حوزه‌های پزشکی و دامپزشکی به مرحله دوم داوری کتاب سال راه یافتند/ از سلامت در ایران تا مسمومیت‌ها در دام‌های بزرگ اینجـــــــــــا 3 آشنایی با 13 کتاب مهندسی راه‌یافته به مرحله دوم داوری کتاب سال در شاخه‌های کامپیوتر، مکانیک، برق و عمران اینجـــــــــــا 4 راهیابی 14 عنوان کتاب در شاخه‌های مهندسی مواد و معدن، کشاورزی و صنایع به مرحله دوم داوری کتاب سال اینجــــــــــــا 5 کرامتی: رشته تاریخ علم هنوز در ایران پذیرفته نشده است/ بسیاری از کتاب‌های تاریخ علم توسط ادبا تهیه شده‌اند!  اینجــــــــــــا 6 تقوی: فرایند توزیع مهم‌ترین مشکل نشر دانشگاهی است اینجـــــــــــــا اسفندماه و رکود بازار کتاب و نشر علمی آخرین ماه سال 94 برای حوزه دانش و فناوری در زمینه رویدادهای کتاب و نشر چندان پربار نبود. دوازدهمین دوره تجلیل از مهندسان برتر و چهارمین دوره تجلیل از استادان و دانشمندان جوان برتر حوزه مهندسی کشور، منتخب فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، چهارشنبه پنجم اسفند‌ماه در محل این فرهنگستان برگزار شد. در این آیین از مهندسان گروه‌های برق و کامپیوتر، مهندسی عمران،‌ مهندسی صنایع،‌ مهندسی شیمی،‌ مهندسی صنایع،‌ مهندسی عمران، مهندسی مکانیک و مهندسی مواد تجلیل به‌عمل آمد.      کسب رتبه‌ دوم كشوری وبگاه «ایرانداک» در رتبه‌بندی جهانی «وبومتريک» دومین رویداد علمی اسفند‌ماه سال 94 بود. نظام رتبه‌بندی وبومتريک، علاوه بر مراكز پژوهشی، دانشگاه‌ها، مدارس اقتصاد، بيمارستان‌ها و مخزن‌ها (repository) را با تاكيد بر ‌تعهد به انتشارات وب‌محور اطلاعات و ارائه‌ ابتكار برای دسترسی آزاد رتبه‌بندی می‌كند.   ردیف عنوان مطلب مطالعه در (ایبنا) 1 مهندسان برتر سال 94 معرفی و تجلیل شدند/ کتاب‌هایی که مهندسان ایرانی نوشتند اینجـــــــــــا 2 کسب رتبه‌ دوم كشوري وبگاه ایرانداک در رتبه‌بندي جهانی وبومتريک اینجـــــــــــا

هفت‌سین نوروزی با طعم کتاب/ سین‌هایی که خاصیت دارویی دارند

0
0
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- براساس برخی متون کهن، «سین» حرف نخست نام یکی از امشاسپندان (فروزه‌های اهورامزدا) است و سپندارمذگان نام داد. امشاسپندان دارای ویژگی‌های نیکو هستند و هر کدام بخشی از عظمت خداوند یکتا را به آدمی می‌شناسانند. در این گزارش با محوریت کتاب‌های طب سنتی و متون و روایات دینی، خواص دارویی و غذایی 6 سین خوراکی سفره هفت‌سین شامل سیر، سرکه، سیب، سنجد، سمنو و سماق بررسی شده است.   سیب؛ زیباروی خوان هفت‌سین در کتاب دوم از «قانون» اثر ابن سینا، درباره خواص و طبیعت سیب آمده است: «عموما سيب دارای گوهری تر است كه چيرگی دارد و سرد است. اما سيب بسيار شيرين شايد سردی و گرمی معتدل داشته باشد و گرايشش به سوی گرمی باشد.»   حکیم ابوعلی سینا در بخش دیگری از این کتاب نوشته است: «سيب و بويژه برگش بازدارنده زايده‌ها است. سيب و بويژه آنچه شيرين نشده بادزا است. سيب گس و ترش آبی و خاكی و سيب شيرين آبی و سيب بيمزه بسيار آبی است و بسيار تمايل به رطوبت دارد. هم از اين سبب است كه افشره‌اش زود به جوش می‌آيد و عسل افشره‌اش را نگاه می‌دارد. سيب گس و گيرنده خلط خاكی به‌وجود می‌آورد. سيب ترش و سيب نارسيده خلط خام و نارسيده و پذيرايی گنديدن ببار آرند و سبب گنديدگی و تب می‌شوند. خلطی كه از سيب ترش پديد آيد لطيف‌تر از خلطی است كه از گيرنده پيدا می‌شود.»   وی همچنین درباره خواص سیب روی برخی بیماری‌ها و مشکلات جسمانی اشاره می‌کند: «برگ و افشره سيب، درمان ورم گرم نوخاسته و مورچگی است. برگ و الياف سيب و افشره سيب، گيرنده قَرحه را بهم آرد. هميشه خوردن و عادت كردن به خوردن سيب و بويژه بسيار خوردن سيب بهاری درد عصب در پی دارد. سيب و بويژه سيب خوشبوی شامی و سيب شيرين خوشبوی و سيب ترش قلب را توانا كنند. از گرمای بسيار فرساينده سيب و قاوت سيب بسيار مفيد است. سيب از ضعف معده درمان است. سيب گيرنده درد معده را چه از گرمی يا سردی باشد درمان كند. چون خلط نارسيده توليد می‌نمايد شايد سيب نارسيده سبب تب شود. سيب و افشره برگ سيب در كاهش دادن اثر تسمم مفيدند.»   خواص سیب در کتب و روایات دینی امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «کل التفاح نضوج للمعده؛ خوردن سیب معده را پاک می‌کند و می‌شوید.» (خصال ، ص 412)   ابی بصیر می‌گوید که امام باقر(ع) فرمود: «موقعی که خواستی سیب بخوری قبلاً آن را استشمام و بو کن، سپس بخور زیرا در این‌صورت  آنچه را که به روح تو ناراحتی و عارض گشته ساکت می‌کند.» (بحار ، ج 66 ، ص 171)   سلیمان جعفری از امام رضا(ع) نقل کرده است: «رسول خدا نگاه کردن به ترنجبین سبز و سیب قرمز را دوست داشت.» (کافی ، ح 6 ، ص 360)   روزی از تب در خدمت امام صادق (ع) بحث به میان آمد، آن حضرت فرمود: «ما اهل بیت در طب مداوا نمی‌کنیم، مگر با آب سرد که بر تب‌دار بریزند و سیب خوردن.» (محاسن ، ج 2 ، ص 55 ، کافی ، ج 6 ، ص 355 ، جامع الروايات ، ص 528)   سلیمان بن درستویه وسطی می‌گوید: «مفضل به عمر جهت نیازهای علمی مرا نزد حضرت امام صادق(ع) فرستاد، دیدم در جلو آن حضرت سیب سرخ هست. عرض کردم جانم به فدایت این چیست؟ فرمود: ای سلیمان شب گذشته بیدار شدم و این‌را برایم آوردند تا آن‌که آن‌را بخورم، حرارتم خاموش شود  و درون من خنک گردد و تب را ببرد.» (محاسن ، ج2 ، ص 552 ، مکارم ، ص 197)   سمنو؛ موثر بر درمان سرفه خشک و دردسینه «سمنو» علاوه بر جایگاه فرهنگی و کاربرد خوراکی، در طب سنتی ایران هم مورد توجه قرار گرفته است. در قسمت «مفردات» کتاب‌های طب سنتی از آن به‌عنوان «نَیدَه» یاد شده که یک لغت مصری است. «سمنو» را با نام‌های «سمنوبوا» و «سمن‌بیا» نیز می‌شناسند. «سمنو» نه تنها در بهار و به مناسبت نوروز، بلکه همانند حلوا و آش برای برآورده کردن حاجات و نذر و نیاز نیز تهیه می‌شود. با توجه به ریشه مصری کلمه «نیده» به احتمال فراوان این ترکیب غذائی در سایر کشورها و سرزمین‌های دیگر هم یافت می‌شود.   در کتاب‌های طب سنتی از جمله آثار مربوط به دوره صفویه و قاجاریه، به‌طور خلاصه به نحوه تهیه «سمنو» اشاره شده، ولی روش پخت آن در کتاب‌های آشپزی سده اخیر با جزئیات بیشتری ذکر شده است.   طبیعت و خواص سمنو در کتاب‌های طب سنتی اشاره شده که «سمنو» طبیعت و مزاجی گرم و معتدل دارد و از نظر خواص نیز تا حدی مانند گندم مولد خلط صالح بوده و مسمن و یا چاق‌کننده بدن است. همانطور که گندم می‌تواند باعث «سُدَه» شده و منافذ را مسدود کند، سمنو نیز در صورت زیاده‌روی باعث به‌وجود آمدن تب‌های «مرکبه» می‌شود.   از خصوصیات جالب «سمنو» که در کتاب‌های طب کهن اشاره شده می‌توان از «معدل بلغم اعضاء الرأس»، «جهت رفع صعود بخار به دماغ»، «سرفه خشک» و «درد سینه» نام برد. یکی از مشکلات «سمنو» دیرهضم بودن آن است که با اضافه کردن دانه‌هائی مانند بادام و گردو، دیرهضم‌تر می‌شود. برای رفع مشکلات ناشی از «سمنو» یا جلوگیری از پیش آمدن ضررها می‌توان از سکنجبین و کاسنی استفاده کرد.   سرکه؛ ملطف و محرک اشتها درباره خواص سرکه در کتاب‌های طب قدیم و جدید و روایات و کتاب‌های دینی موارد بسیاری ذکر شده است. غلامحسین قره گزلو در کتاب «خواص میوه‌ها و سبزیها» بخشی را به معرفی خصوصیات این ماده اختصاص داده است. محمد عبادیانی در صفحه 65 کتاب «داروهای آبدست طبیب در مکتب طب ایرانی» درباره برخی خواص سرکه آورده است: «سرکه سریع‌النفوذ و رساننده قوای ادویه به اعضا است. سرکه لطیف‌کننده مواد (ملطف) است. اگر مواد غلیظ مانند گوشت گاو یا کله پاچه را با آن بپزند یا همراه آن بنوشند سبب تلطیف و هضم بهتر آن می‌شود. سرکه محرک اشتها است. سرکه جهت کاهش (قطع) صفرا و تفتیح معده و انسداد عروق گوارش و طحال مفید است. خوردن انجیر و مویزی که در سرکه خیسانیده باشند، برای درمان طحال مفید است.»   وی در ادامه درباره مضرات سرکه نیز نوشته است: «زیاده روی در مصرف آن برای موارد زیر زیان‌آور است؛ اعصاب و اعضایی که بافت عصبی فراوان دارند مانند معده و رحم، افرادی که درد پشت دارند، در بعضی افراد باعث بروز زخم‌های گوارش (سحج) در معده و روده‌ها می‌شود. بدن را لاغر می‌کند. نیروی جنسی را ضعیف و حتی قطع می‌کند. زیاده‌‌روی در مصرف آن برای مبتلایان به سوءمزاج سوداوی، سرفه، افرادی که به ضعف بدن و ضعف اعصاب دچارند، افراد لاغر و مبتلایان به نزله، افراد کم خون، پیران و افراد سبزه‌رو زیان دارد.»   نکاتی درباره خواص سرکه در کتب و روایات رسول خدا (ص): «إن الله و ملائکته یصلّون علی خوان علیه خل و ملح؛ خداوند و فرشتگانش رحمت می‌کنند بر سفره‌ای که در آن سرکه و نمک هست.» (محاسن ، ج 2 ، ص 487)   امام صادق (ع) فرمود: «سرکه و زیتون از غذای پیامبران مرسل است.» باز فرمود: «خوب خورشتی است سرکه؛ زهره صفرا را می‌شکند، دل را زنده می‌کند، لثه را محکم می‌نماید، کرم را می‌کشد.» و در جایی دیگر فرمود: «لقمه را درون سرکه بردن و خوردن شهوت را می‌برد.» (بحار ، ج 66 ، ص 304 ، فصال، ص 636، محاسن ، ج2 ، ص 486، عیون الاخبار، ج 2، ص 34 ، صحیفه الرضا، ص 16)   امام صادق (ع): «ما اول غذا را با سرکه شروع می‌کنیم، در صورتی که دیگران با نمک شروع می‌کنند.» (محاسن ، ج 2، ص 486، مکارم، ص 217)   «مردی در خراسان خدمت امام رضا (ع) بود، سفره غذا آوردند که در آن سرکه و نمک بود، آن حضرت با سرکه شروع به غذا نمود، می‌گوید که گفتم فدایت شوم، شما ما را امر فرمودید که با نمک شروع به غذا نمائیم. فرمود: این هم مثل آن است. سرکه دهان را قوی و عقل را می‌افزاید.» (محاسن ، ج 2، ص 487)   سماق؛ جلوگیری از بروز سرطان‌ها «سماق» خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که از عمل رادیکال‌های آزاد در بدن جلوگیری می‌کنند. رادیکال‌های آزاد با تخریب سلول‌های بدن نقش مهمی در بروز انواع سرطان دارند. بنابراین آنتی‌اکسیدان‌ها از بروز سرطان‌ها جلوگیری می‌کنند.   برای بیماران دیابتی مفید است، زیرا یكی از عوامل به‌وجود آمدن عوارض مختلف در دیابتی‌ها، تركیب شدن گلوكز (قند خون) با پروتئین‌های حیاتی بدن است كه به تغییر ساختار شیمیایی و عملكرد این پروتئین‌ها می‌انجامد. مطالعات نشان می‌دهد كه «سماق» تا 81 درصد از بروز این فرایند جلوگیری می‌كند.   «سماق» برای دندان درد مفید است، اشتها را تحریک می‌کند، به دلیل داشتن تانن فراوان، قابض و پاک‌کننده معده است، خاصیت ادرارآور یا دیورتیک دارد، تب را پایین می‌آورد، در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس موثر است، خون را تصفیه و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع می‌کند، لثه‌ها را تقویت و محکم می‌کند، برای برطرف شدن تهوع و بی‌اشتهایی مفید بوده، تقویت‌کننده دستگاه گوارش است و از خونریزی معده جلوگیری می‏کند.   این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی و در ایران دیده می‌شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه تزیینی‌ دارند. در یونان باستان از چوب سماق برای رنگ‌آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شد و در کشور ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می‌کردند. در برخی از کشورها از سماق نوشیدنی تهیه می‌‌کنند که برای تسکین درد معده و اختلالات گوارشی موثر است.   «سماق» به روایت کتاب‌های سنتی در کتاب‌های طب سنتی، کتاب‌های روایی و دینی و آثار معاصر به خواص این ماده اشاره شده است. از جمله منابع معاصری که «سماق» در آن به تشریح معرفی شده می‌توان جلد دوم «زبان خوراكی‌ها» تالیف دكتر غیاث‌الدین جزایری را نام برد.   در بخشی از مقدمه کتاب «سماق» نوشته مشترک مهدی عماد، فریبرز غیبی، سیدمحسن رسولی، رسول خانجانزاده و سعید محمدی ‌جوزانی که از سوی انتشارات پونه منتشر شده است، می‌خوانیم: «کتابچه مصوّر حاضر، یکی از دفاتر مجموعه گیاهان دارویی ـ صنعتی است که از سوی ستاد توسعه پژوهش و کاربرد گیاهان دارویی و طبّ ایرانی، معاونت فن‌آوری ریاست جمهوری تدوین شده است. دفتر حاضر، به معرفی گیاه «سماق» اختصاص دارد. سماق به‌صورت درختچه‌ای و در نواحی گرم و معتدل می‌روید. در این دفتر، علاوه بر معرفی علمی گیاه، شرح ویژگی‌ها و مشخصات گیاه‌شناسی، معرفی انواع گونه‌ها، شرح اطلاعات مربوط به نحوه کشت، تکثیر و برداشت، خواص دارویی، خوراکی و آرایشی «سماق» ذکر شده است. مجموعه حاضر، با هدف معرفی و شناخت کوتاهی از برخی گونه‌های گیاهی که مصرف دارویی و صنعتی عمده‌ای دارند، به رشته تحریر درآمده است.»   سیر؛ گیاهی که بوعلی سینا آن‌را «اکسیر» خواند در بسیاری از کتاب‌های معاصر درباره طب سنتی و گیاهان دارویی از خواص فوق‌العاده «سیر» یاد شده که از آن‌جمله کتاب «خواص سبزی‌ها» تالیف مرتضی نظری است.   «سیر» در طب کهن و کتاب‌های دوران قدیم نیز بسیار مورد تاکید دانشمندان بوده و حتی ابن سینا، سیر را به اکسیر تعبیر کرده است.   جان جرارد، مشهورترين گياه‌شناس انگلستان در كتابى به نام «تاريخ نباتات» که در سال 1597 به همت وی جمع‌آورى شد، «سير» را فوق‌العاده شفابخش دانسته است.   مدارک ثبت شده در هندوستان به زبان سانسكريت، استفاده از «سير» را به‌عنوان دارو از پنج هزار سال قبل حكايت مى‌كند كه با زمان ثبت شده در بين‌النهرين تطابق دارد. در يكى از كهن‌ترين مدارک موجود به نام «مدرک بوور» که از روى مدارک قديمى‌ترى در حدود سال 350 بعد از ميلاد مسیح تصويربردارى شده، آمده كه «سير» قادر به معالجه بيمارى‌هاى لاغرى، ضعف هاضمه، كوفتگى، سرفه‌ها، زكام‌ها، ناراحتى‌هاى پوستى، هموروئيد، ورم معده ، بزرگ شدن طحال، هضم نشدن غذا، دردهاى معده، يبوست، دفع كرم‌ها، رماتيسم، سل، جذام و صرع است.   بقراط كه امروزه پدر طب ناميده مى‌شود، سير را براى عفونت‌ها، زخم‌ها، سرطان‌ها، جذام و مشكلات گوارشى توصيه كرده است.   ديو سكرايدز، مشهورترين گياه شناس يونانى نیز «سير» را به‌عنوان آنتى بيوتيک، آنتى ويرال، ضد تصلب شرايين، ضد فشارخون و ضد سرطان می‌دانست.   پاراسل ساس، پزشک سوئيسى بود كه در پايان قرن شانزدهم مى‌زيست و نخستین پزشک اروپايى بود كه درمان طاعون انسانى توسط سير را توصيه کرد و اين مورد مصرف را بدون شک از روستاييان آموخته بود. او متذكر شد كه سير ضد سموم، معالج سرفه و ادرارآور است و ناراحتى‌هاى پس از زايمان را برطرف و زخم‌هاى پوستى را مداوا مى‌كند.   خواص غذایی و دارویی سیر سیر (نام علمی: Allium sativum) گیاهی است از راسته مارچوبه‌سانان و از تیره نرگسیان که سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامین‌های B۲، B۱ و B۳ است. در میان مردم چین که مقدار زیادی سیر مصرف می‌کنند، موارد سرطانی بسیار کم دیده شده ‌است.   برخی از خواص درمانی سیر عبارتند از: آنتی بیوتیک، اشتهاآور، کاهنده فشار خون، ضدباکتری، نیرودهنده، هضم کننده غذا، صفرابر، ضدعفونی کننده، کاهنده کلسترول خون، کاهنده قند خون، ضد انگل ، کشنده کرم‌های روده، دارای آثار ضد سرطانی، ادرارآور، مصالح استسقاء، ضد روماتیسم، مفید در درمان عفونت‌ها، مشکلات تنفسی، بیماری‌های قلبی، جلوگیری از حمله‌های قلبی، کاهش خطر لخته شدن خون درون رگ‌ها، مانع تصلب شرایین، ضد انعقاد خون، نرم‌کننده سینه، فرونشانده التهاب، کاهنده احتقان در موارد سرماخوردگی‌های معمولی، ضد آسم.   تاریخچه‌ای مختصر از سیر در بین اقوام مختلف به دستور خوفو، یکی از پادشاهان سلسله چهارم مصر باستان، یک پر سیر را روی بلندترین هرم جیزه حکاکی کردند. از این امر چنین برمی‌آید که مصریان به سیر جنبه الوهیت می‌دادند. سنگ نوشته‌ای که بر یکی از سنگ‌های اهرام مصر درباره خواص طبی و درمانی سیر باقی‌مانده که نشان می‌دهد هر روز صبح به کارگرانی که در بنای هرم کار می‌کردند، یک پر سیر می‌خوراندند تا آن‌ها در مقابل بیماری مصون مانده و به آن‌ها برای ساختن چنین بنای عظیم و بلندی، دل و جرأت بخشد.   یونانی‌ها، برخلاف مصریان هر که را که بوی سیر می‌داد از معابد بیرون می‌انداختند. با این وجود عجیب این است که پهلوانان یونانی پیش از مسابقات المپیک یک دوره طولانی سیر مصرف می‌کردند. یهودیان و یونانیان و رومیان، سیر را مثل نوشدارو می‌دانستند و مورد مصرف قرار می‌دادند.   براساس نوشته هرودوت، تاریخ‌نویس یونانی، نخستین شورش تاریخ بشر توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آن‌ها به وقوع پیوسته است.   سنجد؛ مرهمی برای درد مفاصل و آرتروز سنجـد با نام علمی «Elaeagnusan gastifolial» گیاهی درختی و از خانواده سنجدیان (Elaeagnaceae) است که در آب و هوای معتدل می‌روید. ميوه سنجد از گذشته در سفره هفت‌سین ایرانیان جای داشته است.   از سنجد در منابع طب سنتی به عنوان «چوب‌دانه»، «نُقد» و «بُل» نام برده شده ‌است. میوه سنجد مزه تقریبا ترش، شیرین و کمی گس دارد و به شکل بیضوی، گوشت‌دار، شبیه زیتون به رنگ زرد نارنجی مایل به قرمز بوده و از نظر غذایی کم‌کالری و طبیعت آن سرد و خشک و یبوست‌آور است. جوشانده برگ درخت سنجد خاصیت جمع‌کنندگی و ضد اسهال دارد و داروی خوبی برای اسهال کودکان است. سنجد بادشکن بوده و سردرد را تسکین می‌دهد. مصرف سنجد برای تقویت معده و کبد، کاهش وزن، از بین بردن التهاب حاد و مزمن، پیشگیری از عفونت در بدن،درمان درد مفاصل، خارش پوست و درمان آرتروز مفید است.   اگر آرد و هسته‌ میوه سنجد با هم آسیاب شود، مصرف خوراکی آن بیماری آرتروز را درمان می‌کند. در احادیث آمده که گوشت سنجد باعث رویش گوشت در بدن و استخوانش، استخوان و پوستش پوست‌آور و برای درمان تب و جذام نیز مفید است.   آشنایی با خواص سنجد در لابه‌لای صفحات کتاب‌ها در کتاب‌های بسیاری از قدیم و معاصر به سنجد و خواص آن اشاره شده که از آن‌جمله می‌توان به «قانون المقاله الثانیه من الکتاب الثانی، فی ادویه المفرده» ابوعلی سینا، «طبّ الائمّه» ترجمه و اقتباس جواد فاضل، «طب گیاهی و خواص میوه‌ها در کلام امام باقر (ع)» نوشته مهدی سلطانی رنانی و «میوه درمانی با بهره گیری از دستورهای اسلامی» نوشته عذرا سادات حکیم اشاره کرد.   ابوعلی‌سينا در كتاب «قانون المقاله الثانیه من الکتاب الثانی، فی ادویه المفرده» به ذكر خواص بسياری از درختان و گياهان از جمله سنجد می‌پردازد و از نظـر پزشكی برگ، پوست و چوب آن‌را مـورد مطالعه قرار داده است.   در کتاب «میوه درمانی با بهره‌گیری از دستورهای اسلامی» نوشته عذرا سادات حکیم آمده است: «سنجد طبیعتی گرم و خشک دارد، باعث رویش گوشت بر استخوان می‌شود، مقوی و مفرح است، خون‌ریزی را متوقف می‌کند و برای بیماری‌های کبدی یرقان و زردی مفید است. این میوه مانع از تکرر ادرار می‌شود و کلیه‌ها را گرم نگه می‌دارد. همچنین ضد تهوع و ضد درد است و تب و لرزهای سرد، زخم ریه بیماری‌های سینه مثل تنگی نفس را از بین می‌برد و بیماری‌های لثه و دندان، زخم معده و اسهال را بهبود می‌بخشد.» در صفحات 215 و 216 کتاب «طبّ الائمّه» ترجمه و اقتباس جواد فاضل نیز به نقل از امام باقر (ع) درباره اهمیت و خواص دارویی و تغذیه‌ای سنجد می‌خوانیم: «میوه سنجد، گوشت را می‌رویاند، به پوست بدن توانایی می‌بخشد و قلوه‌ها را گرم می‌کند. نیز سنجد در علاج بیماری‌های بواسیر و سلس‌البول بسیار سودمند است.»

درویش: انتقاد مولفان پژوهشگر از سازمان محیط زیست به حق است

0
0
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- نخستین اعلامیه روز زمین در سال 1970 از سوی شهردار سانفرانسیسکو «بزرگداشت صلح،‌ عدالت و مراقبت از زمین» خوانده شد. اوتانت، دبیرکل وقت سازمان ملل، طی بیانیه‌ای 21 مارس برابر با اول فروردین‌ماه را «روز زمین پاک» معرفی کرد. به دنبال این اعلام  روز 21 مارس در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک و شهر ژنو سوئیس «زنگ صلح» به صدا درمی‌آید. انتخاب روز 21 مارس به‌عنوان «روز زمین پاک» نخستین‌بار از سوی «جان مک‌ کانل» روزنامه‌نگاری علاقه‌مند به نجوم اعلام شده بود. علاوه بر این، سناتور گایلورد و دنیس هایس در بهار سال 1970 اعلام کردند که لازم است یک روز برای «نزدیکی با محیط زیست» داشته باشیم. نلسون 22 آوریل برابر با دوم اردیبهشت‌ماه را به‌عنوان «روز زمین» معرفی کرد. این روز نزدیک به روز عید پاک است. در تقویم رسمی ایران نیز دوم اردیبهشت‌ماه «روز زمین پاک» ثبت شده است. هرچند این روز در ایران گرامی‌ داشته می‌شود، همزمان با روز جهانی زمین با مهندس محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت‌وگوی زیر تهیه شده است.           مهندس محمد درویش،‌ مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، به مناسبت «روز جهانی زمین پاک» در تشریح فعالیت‌های ترویجی سازمان محیط زیست در حوزه نشر در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست نخستین‌بار در سال 1393 نخستین‌ دوسالانه انتخاب «کتاب سال محیط زیست» را برگزار کرد. بهترین‌ نویسندگان، مترجمان و ناشران در حوزه‌های تخصصی و کودک و نوجوان و نشریات حوزه محیط زیست در این جشنواره بعد از داوری معرفی و تجلیل شدند.   وی افزود: تلاش می‌کنیم تا جنبش اجتماعی در حوزه محیط زیست را ایجاد کنیم تا ناشران، سرمایه‌گذاران و متخصصان به این عرصه قدم بگذارند. سازمان حفاظت محیط زیست برای ارتقاء و تولید محتوای جذاب تلاش می‌کند. همچنین از طریق ابزار‌های متنوع ارتباطی اعم از مجازی و پایگاه خبری، فرهنگ محیط زیست را ترویج کند. تلاش شده با حمایت از انجمن‌های مختلف محیط زیستی و کارگاه‌های آموزشی، قدم‌های موثری در این مسیر برداشته شود.   درویش گفت: در کارگاه‌‌های آموزشی که از سوی دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با عنوان «حلقه خوانش» برگزار می‌شود، هر هفته برترین‌‌های این کارگاه معرفی می‌شوند.   این مقام مسئول در سازمان حفاظت از محیط زیست، درباره انتقاد برخی مولفان پژوهشگر از بی‌توجهی این سازمان به نتایج پژوهش‌های مکتوب عنوان کرد: این پژوهشگران تا حدودی حق دارند، چراکه بودجه چهار دفتر معاونت آموزش و پژوهش سازمان کمتر از هفت میلیارد تومان است؛ بنابراین مشخص است که حمایت از این پژوهش‌ها چندان قوی نیست. انتظار ما از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، کمک به حفظ اقتدار و خارج کردن سازمان از فقر است. در این‌صورت می‌توان حمایت‌ها را به‌ویژه از نویسندگان حوزه محیط زیست افزایش داد.   وی درباره دلایل بی‌توجهی برخی پژوهشگران حوزه محیط زیست به تولید کتاب افزود: از جمله دلایل اصلی این بی‌توجهی، شمارگان اندک کتاب است که مانع بازگشت سود سرمایه‌گذاران می‌‌شود. شمارگان کتاب به یک‌هزار نسخه رسیده و بنابراین رغبت به تولید مقاله که منجر به ارتقاء رتبه علمی پژوهشگران می‌شود، افزایش پیدا می‌کند.   دبیر علمی «نخستین دوسالانه کتاب سال محیط زیست» درباره اولویت‌های موضوعی تالیف کتاب در حوزه محیط زیست گفت: موضوعات متعددی در حوزه محیط زیست برای تالیف کتاب وجود دارد که از آن‌جمله می‌توان به ظرفیت زیستی ایران و چالش‌های آن،‌ شناسایی ارزش‌های اقتصادی محیط زیست، شناسایی راه‌های ایجاد نشاط به سرمایه اجتماعی در این حوزه و قتل‌عام حیات وحش اشاره کرد. مجموعه این موضوعات می‌تواند به‌عنوان کار پژوهشی و ترویجی محسوب شود.

خواص دارویی و طبی آجیل به روایت متون کهن/ از کتاب بپرسیم؛ آجیل بخوریم یا نخوریم؟

0
0
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- آجیل از گذشته‌های بسیار دور تا امروز، جای ثابتی در آیین‌های سنتی ایرانی از جمله یلدا و نوروز داشته است. امروزه جایگاه آجیل میان ایرانیان از حضور در مراسم جشن و شادی فراتر رفته‌ و به بخشی از باورهای آن‌ها نیز وارد شده ‌که آجیل مشگل‌گشا از آن‌ جمله است.   خانواده آجیل‌ها دسته‌ای از میوه‌ و دانه‌های خوراکی با پوسته سخت هستند که از درختان با دانه ناشکوفا و باز به‌عمل می‌آیند. آجیل‌ها یک منبع مهم غذایی برای انسان‌ هستند که در منابع کهن و جدید طب سنتی درباره خواص و طبیعت آ‌ن‌ها نکات بسیاری ذکر شده است.   در این گزارش با محوریت کتاب‌های طب سنتی و متون جدید، خواص دارویی و غذایی چهار مغز اصلی آجیل شامل پسته، بادام، فندق و گردو مورد بررسی قرار گرفته است.   پسته بین آجیل‌‌ها یکی از بهترین منابع پتاسیم پسته به زبان سریانی «بستی» به عربی «فستق» به یونانی «بسطاقیا» نامیده می‌شود و نام علمی آن pistacia vera است. درخت پسته نخستین‌بار در ترکیه و ایران یافت شد؛ در آن زمان، پسته غذای اشراف بود. این دانه به دلیل شکلش به آجیل خندان معروف شد. پسته به عنوان یک ماده غذایی گیاهی و نیروبخش، دارای خواص درمانی بسیاری است.     در متون طب سنتی ذکر شده که پسته دو نوع جبلی (وحشی و خودرو) و بستانی دارد که نوع دوم از پسته جبلی درشت‌تر است. افغانستان، سوریه، نواحی مدیترانه، کالیفرنیای آمریکا و ایران (رفسنجان، دامغان، خراسان و قزوین) از نواحی پرورش درخت پسته است.   پسته در متون کهن و منابع جدید طب سنتی متون طب سنتی ایران، مزاج مغز پسته را گرم‌‌تر از گردو می‌داند و در مجموع به درجه دوم گرم و خشک برای پسته قائل شده‌اند. ولی برخی از این متون تا سوم گرم و سوم خشک نیز برای پسته درنظر می‌گیرند.   از جمله مهم‌ترین آثار کهن طب سنتی که بخش‌هایی از آن‌ها به معرفی ویژگی‌های طبی و دارویی و خواص پسته اختصاص دارند می‌توان به جلد دوم «قانون» ابن سینا، «مخزن‌الادویه» عقیلی خراسانی، «تحفه» حکیم مومن، «اختیارات بدیعی» علی‌بن حسین انصاری شیرازی و جلد دوم «الاغراض الطبیهٔ و المباحث العلائیهٔ» سیداسماعیل جرجانی اشاره کرد.   جلد نخست «گیاهان دارویی» نوشته علی زرگری و «پاسخ به سوالات - آنچه که یک باغدار پسته باید بداند» اثر علی‌اصغر امیرکافی نیز دیگر منابع طب سنتی هستند که در آن‌ها به پسته پرداخته شده است. ‌    برتولد لوفر، ایران‌شناس آمریکایی در کتابی که در سال 1926 درباره ایران منتشر کرده، گفته است: «پسته از ادوار باستان در ایران حایز اهمیت بوده و لفظ پسته در زبان‌های یونانی، لاتین و سایر زبان‌های اروپایی از نام پسته ایرانی گرفته شده است. نام این درخت در پارسی قدیم پیستاکا و در پارسی میانه یا پهلوی پیستاک بوده است و در پارسی امروز پسته تلفظ می‌شود.»   خواص درمانی پسته پسته در مقایسه با دیگر آجیل‌ها، مقدار کمی کالری دارد، بدون کلسترول بوده و دارای مقدار کمی چربی اشباع است؛ چربی یک منبع انرژی برای کمک به جذب ویتامین‌های A، E، D و K است.   این دانه یکی از بهترین منابع پروتئین گیاهی و دارای مقدار زیادی فیبر است که به هضم مواد غذایی کمک کرده و کلسترول و قند خون را تنظیم می‌کند.   پسته بین آجیل‌‌ها، یکی از بهترین منابع پتاسیم است. پتاسیم موجود در پسته، به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند، ضربان قلب را تنظیم و برای کاهش فشارخون نیز بسیار مفید است. این دانه خوراکی دارای فسفر بوده که در ساخت استخوان‌ها و دندان‌ها نقش دارد، جلوی خستگی و ضعف را می‌گیرد و برای تقویت عضلات بدن مفید است.   پسته مقداری منیزیم و روی نیز دارد که منیزیم یکی از مهم‌ترین عناصر معدنی برای تبدیل غذا به انرژی است که ضربان قلب را تنظیم و از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند و روی نیز برای تقویت پوست، مو و ناخن بسیار مهم است. پژوهشگران آهن موجود در پسته را برای سرگیجه، خستگی، رنگ‌پریدگی و کم‌خونی مفید می‌دانند.   پسته دارای ویتامین‌هایB6 ، B1 و E بوده و در بین آجیل‌ها دارای بیشترین آنتی‌اکسیدان است که تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت چشم و جلوگیری از خستگی و استرس و نیز جلوگیری از تخریب سلول‌ها را برعهده دارد.   پسته نیز مانند دیگر دانه‌ها، از بیماری‌های قلبی جلوگیری کرده و باعث عملکرد درست مغز می‌شود و شخص را آرام می‌کند. این آجیل می‌تواند جلوی پیشرفت بیماری‌های مزمن از قبیل سرطان را بگیرد.   متون طب سنتی ایران مزاج مغز پسته را گرم‌‌تر از گردو می‌دانند و در مجموع به درجه دوم گرم و خشک برای پسته قائل شده‌اند ولی برخی از این متون تا سوم گرم و سوم خشک نیز برای پسته در نظر می‌گیرند. بادام؛ مفید برای درمان سردرد و برطرف‌کننده لکه‌های صورت بادام (Amygdalus) نوعی میوه است که درخت آن بومی نواحی خاورمیانه و جنوب آسیا است. این گیاه در دوران باستان در ایران، سوریه و فلسطین کشت می‌شد که در تورات از آن یاد شده است. بزرگترین کشورهای تولیدکننده بادام در دنیا ایالات متحده آمریکا و اسپانیا هستند. ایران با تولید ۶٪ در رتبه پنجم تولیدکنندگان این میوه قرار دارد.   بادام جزو مغزهای حقیقی به‌حساب نمی‌آید، بلکه از انواع شفت‌هاست که دارای یک پوسته بیرونی و یک پوشش درونی سخت است که دانه (مغز) در درون آن قرار می‌گیرد.   مغز بادام تلخ به مقدار کم حاوی سیانور دو پتاس و اسید سیاندریک است که اگر فردی به مقدار زیاد آن را مصرف کند، مسموم می‌شود. بادام همچنين برای معده‌های ضعيف و سرد خوب نيست و اشخاصی كه معده ضعيف دارند، بهتر است بادام را با شكر بخورند.   بادام در آینه منابع طب سنتی و جدید براساس منابع طب سنتی ایران، مزاج بادام گرم و مرطوب و در برخی منابع معتدل ذکر شده است. رازی در کتاب «منافع الاغذیه و دفع مضارها» نوشته است: «گرمی بادام معتدل ولی هضم آن به کندی انجام می‌شود. برای سینه و ریه نافع و برای ورم مثانه و روده‌ها نیز مفید است. شکرطبرزد و قند خزاینی و گلاب موجب اغراء و ازلاق آن گردیده و به سرعت آن را از مجاری هاضمه خارج می‌سازد. اگر کسی به علت زیاد خوردن آن سنگین شد، باید آب عسل روی آن بنوشد و اگر بادام تر زیاد خورد بر روی آن، گوارش زیره و به میل کند.»   در صفحات 708 تا 710 کتاب «مخزن‌الادویه» نوشته محمدحسین عقیلی به خواص و طبیعت بادام در انواع مختلف اشاره شده است.   دکتر ابوالقاسم سلطانی، صفحات 148 تا 150 از جلد نخست کتاب خود با عنوان «گیاهان دارویی» را به معرفی گونه و طبیعت این گیاه اختصاص داده است.   کتاب الکترونیکی «کاشت و پرورش بادام» از انتشارات جهاد کشاورزی و «کشت و پرورش بادام؛ کاشت، داشت و برداشت» نوشته مشترک ایوبعلی قاسمی، حسین ایزدی نجف آبادی، ویدا معصومی، از انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی نیز از دیگر آثاری هستند که در صفحاتی از آن‌ها بادام و خواص آن معرفی شده است.   خواص دارویی و درمانی بادام شیرین از تمامی قسمت‌های درخت بادام شيرين مانند شكوفه، برگ و ميوه آن استفاده طبی می‌شود. بادام ملين بوده و روغن آن ضد يبوست است. بادام سینه را نرم می‌کند و شير بادام برای رفع سرفه، ناراحتی حنجره و تنگی نفس مفيد بوده و خلط آور است.     بادام تقویت‌کننده نیروی جنسی، مقوی معده، مفید برای درد کبد، سرفه، درمان بی‌خوابی، زخم روده‌ها و مثانه و اسهال است و چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می‌کند.   دم‌كرده پوست قهوه‌ای رنگ مغز بادام، بهترين دارو برای تسكين درد و التهاب مجاری تنفسی و جوشانده برگ درخت بادام برای نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید است. ماليدن روغن بادام روی پوست التهاب را رفع كرده و سوختگی را درمان می‌كند.   خواص دارویی و درمانی بادام تلخ بادام تلخ را آسياب كرده و با سركه مخلوط كنيد، ضماد خوبی برای سردرد است و ماليدن آن دور چشم برای تقويت بينايی مفيد است. خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس، سرفه و ورم ريه مفيد بوده و خوردن آن با عسل کبد و طحال را تمیز می‌کند.   برای از بين بردن لكه‌های صورت، بادام تلخ را پودر و با سركه مخلوط كرده و ضمادی از آن درست كنيد و روی پوست بمالید.   روغن بادام تلخ برای تنگی نفس، سیاه سرفه، درد كليه و خارج كردن سنگ مثانه مفيد بوده و تَرَک دست و پا را كه از سرما ايجاد شده، از بين می‌برد.   گردو؛ تقویت‌کننده قوای مغزی و نیروی تفکر و تعقل گردو یکی از مغزهای گیاهی است که بیشتر در فصل پاییز و زمستان مصرف بالایی دارد. نام‌های دیگر آن که در کتاب‌های طب سنتی، جوز و گردکان است. درخت گردو در هشت سالگی شروع به میوه دادن می‌کند و بیشترین باروی خود را در سنین پنجاه سالگی دارد. برخی زادگاه اولیه گردو را فقط ایران می‌دانند.   میوه درخت گردو سرشار از مس، روی، پتاسیم، منیزیم، فسفر، گوگرد، آهن، کلسیم، ویتامین‌های A و C است. از منظر منابع طب سنتی، گردو طبیعت گرم و خشک دارد. میوه تازه آن رطوبت نیز دارد، اما هر چه قدیمی‌تر شود، رطوبت آن کمتر می‌شود.   آشنایی با برخی خواص غذایی و دارویی گردو براساس محتوای منابع طب سنتی گردو ضداسهال، کرم‌کش، تجدیدکننده قوای جوانی، تقویت‌کننده قوای مغزی و نیروی تفکر و تعقل است. روغن گردو بهترین دارو برای جلوگیری از ترکیدن پوست بدن هنگام بارداری و بعد از زایمان است. همچنین مالیدن آن به مفاصل دردناک که علت آن سرما باشد، درد را تسکین می‌دهد.   موضوع مهمی که در مصرف گردو باید مدنظر قرار گیرد، آن است که گردو بیش از یک سال نباید بماند و پوست چوبی آن را موقع مصرف باید جدا کرد. گردوهایی که از پوست در می‌آیند و مدت‌ها در جریان آفتاب و هوا می‌مانند و به اصطلاح بادخور می‌شوند، برای مصرف مناسب نیستند و بیشتر موجب جوش زدن بدن و درد گلو می‌شوند.   گردو با داشتن مواد مغزی زیاد، غذای بسیار خوبی است، ولی نباید در خوردن آن زیاده‌روی کرد، زیرا زیاده‌روی در مصرف آن باعث ورم لوزه و موجب زخم در دهان می‌شود. گردو، برای گرم‌مزاجان خوب نیست و بهتر است این‌گونه افراد بعد از خوردن گردو دهان خود را بشویند و یا انار ترش و کمی سکنجبین یا سرکه بخورند. مصرف زیاد گردو برای اطفال مناسب نبوده، اما برای افراد مسن بسیار مفید است.   روایت علمی ابن‌سینا از گردو در جلد دوم کتاب «قانون» اثر ابوعلی‌سینا آمده است: «گردو گرم است و گرمی‌شکن آن برای گرمی‌داران اسکنجبین است و برای آن‌ها که معده ضعیف دارند باید گردو را در سرکه پرورش دهند. گردوی در روغن پخته بسیار قابض است و برگ و پوست گردو هر دو بازدارنده نزیفند، سوخته پوست گردو خشکاننده است و گزش ندارد. تاثیر روغن گردوی کهنه چون تاثیر روغن زیتون کهنه است. ضماد گردوی تر را بر جای ضربه می‌گذارند، مفید است. مغز گردو را بخایند و بر دمل سودایی چرکین گذارند، داروی خوبی است. زخم و قرحه: صمغ آن را بکوبند و بر قرحه گرم پاشند یا داخل مرهم کنند، سودمند است. گردوی مخلوط با عسل و فیجن، علاج پیچش عصب است. گردو زبان را سنگین کند و سبب برآمدن جوش دهان می‌شود.   در بخش دیگری از این کتاب می‌خوانیم: «گردو دیر هضم است و برای معده خوب نیست. گردوی پرورش یافته (مربا) و گردوی تر برای معده سرد بد نیست و کمتر از گردوی خشک زیان دارد، به شرطی که هر دو پوسته آنرا بکنند. گردویی که در عسل پرورش دهند، برای معده سرد مفید است و من می‌گویم گردو تنها برای معده گرم خوب نیست.»   گردو در منابع طب سنتی و روایات دینی در جلد 6 کتاب «کافی» حدیثی از امام علی (ع) آمده است که به خواص گردو اشاره دارد: «خوردن گردو در گرماى شديد، حرارت بدن و زخم‏هاى تن را تحريک مى‏‌كند، اما خوردن آن در زمستان، كليه‏‌ها را گرم مى‏‌كند و سرما را دفع مى‏‌كند.»   حضرت امام جعفر صادق (ع) می‌فرمایند: «خوردن گردو با زنیان مفید است و نور چشم را زیاد می‌کند.»   حسین غفرانی، مولف کتاب «خواص میوه‌ها و گیاهان» در بخشی از کتاب خود نوشته است: «اگر 50 گرم گردو را با 50 گرم انجیر مخلوط کرده و آن را له کنید و چندین وعده میل نماید، به عنوان مسهل و کارکن معده عمل کرده و سبب لینت و اعتدال مزاج می‌گردد.»   همچنین در کتاب «میوه درمانی با بهره‌گیری از دستورهای اسلامی» نوشته عذرا سادات حکیم آمده که کسانی که درد کبد دارند، باید انجیر را با گردو بخورند.   در جلد نخست کتاب «زبان خوراکی‌ها» نوشته غیاث‌‌الدین جزایری نیز آمده است: «اگر دست شما زياد عرق مى‌كند و هميشه نمدار است، آن را با جوشانده برگ يا پوست سبز گردو بشوييد و بعد به آن كمى پودر بزنيد تا اين عيب برطرف شود. براى معالجه جرب و اگزماى آبدار، برگ درخت گردو را با پوست درخت بلوط بجوشانيد و از بخور آن روى محل زخم استفاده كنيد.»   فندق؛ دفع‌کننده سموم بدن و نافع برای ریزش مو فندق درختچه‌ای است به ارتفاع تقریبی دو متر كه برگ‌های پهن و نوک‌تيز دارد. مغز فندق در حدود 60 درصد روغن دارد كه به رنگ زرد روشن بوده و دارای طعم ملايم و بوی مطبوعی است.   فندق دارای پروتئين، مواد چرب، كلسيم، فسفر و پتاسيم است و طبع گرم و خشک دارد و برای بيماری قند مفيد است. اين دانه روغنی برای تقويت بدن، روده و معده، سرفه، درد سينه و كبد مفيد بوده، سموم را از بدن خارج كرده و در درمان ريزش مو و سوزش مجاری ادرار موثر است اما فشار خون را بالا می‌برد. اگر سرد مزاج هستيد بهتر است فندق را با آب و عسل بخوريد و اگر گرم مزاجيد با سكنجبين مصرف کنید.   فندق به دلیل داشتن ترکیبات چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین E، مواد معدنی، فیبرهای رژیمی، فیتوسترول (بتاسیتوسترول) و آنتی اکسیدان‌های فنولیک مثل فلاوان، دارای جایگاه خاص در میان انواع دانه‌های خشک شده از نظر مواد مغذی و سلامتی است.   فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان، جنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا، شهر کنت انگلستان و ایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده و در ایران در مناطق الموت قزوین و اشکورات رودسر گیلان (کُجید، شَوَک و...) تولید می‌شود. ترکیه با تولید 75 درصد از فندق جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان است.   کتاب‌هایی با طعم فندق در بخشی از کتاب «خواص داروهای گیاهی و حیوانی (گزیده‌ای از کتاب قانون ابن سینا و کتاب‌های طب سنتی)» اثر حسین دریاب نجفی درباره فندق می‌خوانیم: «مزاج فندق از گردو مغذی‏‌تر است، زیرا کم‌‏چربی و پرمایه و دیرهضم است، بیشتر به گرمی و خشکی می‏‌گراید، بقراط می‏‌گوید: مغز را افزایش می‌‏دهد و اگر فندق با آب عسل تناول شود، داروی سرفه مزمن است. خون برآوردن را باز دارد، پوست فندق قبض‏ کننده است و شکم را بند آورد. فندق کبد را توانمند می‏‌نماید و آن را از هر بیماری و ضعف علاج می‏‌کند. موافق مزاج هر کبد است و لذا از لحاظ رنگ و شمایل شبیه به کبد است. فندق بیماری نقرس و دردهای کلیوی را شفا می دهد. جوشانده پوست شاخه‏‌های تر یا جوشانده ریشه درخت فندق درمان سرماخوردگی و سینه‏‌پهلو است، روغن فندق کرم کدو را برطرف می‏‌کند، دم‌کرده برگ‌های درخت فندق خون را صاف می‌‏کند، اگر دم‌کرده برگ آن را بر زخم‏‌های باز و بسته نهند، به التیام زخم‌‏ها سرعت می‏‌بخشد.»   در کتاب «فندق گوهر ناشناخته‌ ایران: آشنایی با فندق (تاریخچه، شناسنامه، ...)» تالیف تقی غلامی دشتکی آمده است: «درخت فندق یکی از نافع‌ترین گیاهان و میوه آن یکی از غنی‌ترین میوه‌های گیاهی بوده که تا به امروز شناخته شده است. روغن آن از بهترين، سالم‌ترين و مفيدترين روغن‌های گياهی می‌باشد. فندق تنها میوه‌ای است که بیست اسید آمینه ضروری بدن را دارا می‌باشد و علاوه بر آن، به علت داشتن فسفر زیاد، باعث تقویت جوهر مغز و از نظر ویتامین‌های گروه B و E که برای حفظ سلامتی مغز و خون‌سازی ضروری هستند، غنی می‌باشد.»   از دیگر منابع موجود در بازار کشور که درباره این دانه خوراکی و دارویی است یا صفحاتی از آن‌ها به فندق اختصاص دارد، می‌توان به «کلید ورود به طب قدیم» نوشته جمشید خدادای و «فندق: کشت و تولید» نوشته مشترک برگونیو، فرانسوا ژرفن، اریکساراکویین و ژان‌پل، با ترجمه محمود درویشیان اشاره کرد.

صالحی نیشابوری: نقش مردم در رفع مسائل آب کم‌‌رنگ است/ ضرورت نوشتن کتاب به زبان کشاورزان برای حفاظت از آب

0
0
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- روزجهانی آب، نخستین‌‌‌بار از سوی سازمان ملل متحد در سال 1992 با هدف ترویج و آگاه‌سازی مردم درباره مشکلات و مسائل آب نام‌گذاری شد. کشور‌های عضو سازمان ملل متحد در کنفرانس محیط زیست و توسعه این سازمان در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل به این روز رسمیت بخشیدند. این روز در جهان 22 مارس و در ایران با سوم فروردین‌ماه برابر است. دكتر سيد علی‌اكبر صالحی‌ نيشابوری، رئیس پژوهشکده مهندسی آب، به مناسبت این روز در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره وضعیت تولید کتاب در این حوزه اظهار کرد: روز جهانی آب از سوی سازمان ملل متحد به‌عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب نامگذاری شده است. توجه به مقوله آب از سوی نهاد‌های دولتی و خصوصی مانند انجمن‌‌ها پیگیری می‌شود. با توجه به عضویت در «انجمن هیدرولیک ایران» و آشنایی با انجمن «علوم و مهندسی منابع آب» به‌نظر می‌رسد که انجمن‌ها چندان در مسیر ترویج مصرف بهینه آب چشمگیر عمل نکرده‌اند.     وی با انتقاد از تلاش‌های بی‌ثمر انجمن‌ها در حوزه مسائل آب افزود: انجمن‌ها برنامه‌های خود را بیشتر به برگزاری کنفرانس‌، چاپ نشریات و گرد‌همایی‌های تخصصی معطوف کرده‌‌اند؛ به‌عبارت‌دیگر به‌نظر می‌رسد که مباحث حرفه‌ای در مقایسه با مباحث ترویجی برای انجمن‌ها در اولویت است.   صالحی نیشابوری با اشاره به انجمن‌های دخیل در موضوعات مربوط به آب گفت: انجمن‌ها در حل مشکلات مربوط به آب کمتر به مردم توجه می‌کنند، در حالی‌که در کشور‌های غربی مانند انگلیس و کانادا که تجربه زندگی در آن‌‌‌ها را دارم، مردم در حکم ماموران حفاظت از آب به این نعمت توجه می‌کنند.   این کارشناس حوزه مهندسی آب ادامه داد: مسائل آب از دو منظر کمیت و کیفیت قابل‌ توجه است. در مورد نخست، به‌عنوان یک مقوله کلان نیازمند حرکت جدی مسئولان است. دومین مورد نیز وابسته به ایفای نقش جدی مردم است، مانند توجه به پاکیزگی آب و نگهداری آب در قالب‌های سالم، چراکه کاهش کیفیت آب در کمیت آن نیز موثر است.       رئیس پژوهشکده مهندسی آب با اشاره به تولید کتاب با موضوع «آب» اظهار کرد: نیاز خاصی برای تولید کتاب به عنوان کتاب درسی و منبع آزمون وجود ندارد. کتاب‌ با موضوعاتی مانند تاریخچه،‌ کاریز، آب‌انبار تصفیه آب نیز با نیاز موجود هماهنگی دارد.   وی افزود: تالیف در حوزه قوانین و مبانی حقوقی آب، فرایند سختی دارد، اما نیازمند توجه بیشتر مولفان است. از جمله موضوعاتی که در این بخش باید به آن پرداخته شود، مرز مشترک آبی ایران با سایر کشور‌ها، ژئوپلیتیک آب و سیاست آب است. بررسی مشکلات مرز آبی ایران و افغانستان و ایران و عراق و ایران و آذربایجان از موضوعات قابل‌توجه برای تالیف کتاب است. مشکل مرز آبی ایران و افغانستان در یک‌ دهه گذشته بارز شده، همچنین مقوله آب در مرز ایران و عراق در زمان حکومت صدام چالش‌‌برانگیز بود که در حال حاضر تا حدودی مرتفع شده است.   صالحی نیشابوری با تاکید بر لزوم حمایت نهاد‌های دولتی در پرداختن به مباحث آب گفت: پژوهش در این حوزه نیازمند ماموریت‌دهی وزارت نیرو به صاحب‌نظران است، چراکه با توجه به نیازمندی نظام، به حل مسائل حقوقی آب، بدون حمایت نهاد‌های دولتی افراد نمی‌توانند کار چندانی به پیش ببرند.   رئیس پژوهشکده مهندسی آب با اشاره به اهمیت پرداختن به مدیریت آب کشاورزی در ایران ادامه داد: 90 درصد آب در کشور به مصارف کشاورزی اختصاص دارد. پژوهش و تالیف با توجه به مشکلات عمده کشور در این بخش بسیار اندک است. فقط 30 درصد از مجموع آب بخش کشاورزی به‌صورت بهینه مصرف می‌شود و 70 درصد به هدر می‌رود. معرفی انواع آبیاری بهینه برای هر دو طیف متخصص و کشاورزی در قالب منابع ترویجی موثر است.   وی درباره دیگر کمبود‌های منابع مکتوب در حوزه مهندسی آب نیز عنوان کرد: در حوزه مدیریت منابع آب نیز با کمبود‌های جدی روبه‌رو هستیم، به‌ویژه تالیفات این حوزه نیاز‌مند توجه بیشتری است، چراکه ترجمه راه‌گشا نیست و باید برای دستیابی به مدیریت یکپارچه به زبان کشاورز به تولید کتاب اقدام شود. بازار کتاب نیز در این حوزه تعریف می‌شود؛ در سفر به آمریکا با این مفهوم آشنا شدم.   صالحی در شرح مفهوم «بازار آب» نیز گفت: وقتی در یک زمان یک منطقه کشاورزی به آب نیاز ندارد، به ذخیره آب و به‌اصطلاح تشکیل بانک آب اقدام می‌کند. چنین برنامه‌ای موجب می‌شود تا در صورت نیاز به دیگر کشاورزان آب در قالب وام اعطا شود.   این پژوهشگر حوزه مهندسی آب، با اشاره به لزوم توجه به «توسعه سیستم‌های انتقال آب» افزود: با توجه به نیاز کشور به نیروگاه‌های «بر‌ق‌ آبی» نویسندگان باید بیش‌ از پیش به مقوله سیستم‌های انتقال آب توجه داشته باشند. پیشرفت‌‌ها در بخش انرژی هسته‌ای نیز لزوم توجه به این موضوع را از بین نبرده است، چراکه تولید برق با استفاده از سد‌سازی در مقایسه با ساخت نیروگاه هسته‌ای کم هزینه‌تر و به‌مراتب ایمن‌تر است. کمبود منابع مکتوب در حوزه ابزار‌آلات و توربین‌‌ها نیز وجود دارد.     وی ادامه داد: در بخش «دانشنامه‌نویسی آب» نیز نویسندگان و پژوهشگران باید تلاش بیشتری داشته باشند. در این بخش، صاحب‌نظران می‌توانند هماهنگی‌های لازم را با فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایجاد کنند.   رئیس پژوهشکده مهندسی آب اظهار کرد: در موضوعاتی مانند «آب‌و‌هواشناسی»، «آب‌ و خاک»، «آب و فاضلاب»، «مدیریت بهینه مصرف آب»، «اقتصاد آب»، «شبکه توزیع»، «بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف آب با تاکید بر فرهنگسازی»، «سیستم‌های انتقال آب» کم‌ کار شده، در حالی‌که در موضوعات عمومی مانند «فواید آب» تولیدات مکتوب مناسبی وجود دارد. برخی موضوعات نیز چندان فوریت ندارد مانند «هیدرولوژی در مهندسی آب». از سوی دیگر مباحثی مانند نرم‌افزار‌های مهندسی آب مانند «جی آی اس» که به تازگی باب آن‌ها بازشده، نیازمند توجه و توسعه بیشتر است.

محرابی: کتاب‌‌ها را به زبان اصلی بخوانید/ تاثیری که کتاب «حماسه آلبرت شوایتزر» بر پزشک ایرانی گذاشت

0
0
پروفسور ولی‌الله محرابی، پایه‌گذار رشته جراحی کودکان در دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره پیشنهاد مطالعه در نوروز 95 اظهار کرد: مطالعه کتاب‌های زبان اصلی اعم از علمی مانند منابعی در شاخه‌های ریاضی، ‌الکترونیک در کنار کتاب‌هایی با موضوع روایات و تفسیر همچنین رمان و کتاب‌هایی درباره سلامتی روح و جسم را به جوانان و مخاطبان مطالعه کتاب پیشنهاد می‌کنم.   وی با اشاره به تالیف کتاب «دائرة‌المعارف تاریخ مصور پزشکی جهان» افزود: تالیف این کتاب 35 سال زمان بُرد و این در حالی است که بیشتر مردم نمی‌دانند رشته پزشکی از کجا نشأت گرفته است. جوانان صبح تا غروب با تلفن همراه سرگرم هستند و بیشتر به‌صورت کاذب از این دستگاه استفاده می‌کنند و به‌عبارت‌دیگر ما جامعه مصرف‌کننده‌ای هستیم تا تولید‌کننده و این در حالی‌ است که از همه نعمت‌ها برخور‌داریم اما در حوزه مطالعه، قدمی رو به‌جلو بر نمی‌داریم.                            محرابی در ادامه درباره خاطرات دوران کودکی خود گفت: در زمان کودکی به دلیل فقر ناشی از جنگ جهانی، خانواده‌ها چندان توانایی خرید نداشتند. وقتی وارد دانشگاه شدم کتاب‌های مورد نیازم را خریداری می‌کردم یا از استادانم هدیه می‌گرفتم. یکی از بهترین‌ کتاب‌‌هایی که در دوران دانشجویی هدیه گرفتم، کتاب «حماسه آلبرت شوایتزر» از طرف یکی از استادان خارجی‌ام بود.   این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره تاثیر‌پذیری‌‌اش از کتاب «حماسه آلبرت شوایتزر» عنوان کرد: «شوایتزر» چهل سال آخر عمر خود را در قاره آفریقا به طبابت در میان قبایل آفریقایی گذراند، زندگی شبیه او داشتن از افتخارات یک پزشک است.   وی درباره موضوعات مورد‌ علاقه خود برای مطالعه افزود: همه وقتم در طول هفته به مطالعه، تدریس، طبابت و مطالعاتی درباره موسیقی می‌گذرد. مطالعاتی در حوزه فراگیری زبان را نیز پیگیری می‌کنم و معتقدم هر انسانی که به یک زبان مسلط باشد یک نفر،‌ اگر به دو زبان مسلط باشد دو نفر و اگر به سه زبان آشنایی داشته باشد، در حقیقت سه نفر است.

عکاشه: روز‌های نوروز را با مطالعه درباره تمدن بشری و حیات در کرات دیگر بگذرانید/ سیر زندگی انسان از غار تا برج را بخوانید

0
0
پروفسور بهرام عکاشه، پدر علم زلزله‌شناسی ایران، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره پیشنهاد مطالعه کتاب اظهار کرد: عنوان کتاب خاصی را پیشنهاد نمی‌‌کنم، بلکه موضوعاتی را برای اهالی کتاب مطرح می‌کنم تا به فراخور علاقه از بین ده‌ها عنوان کتاب به انتخاب دست بزنند. مطالعه کتاب می‌تواند از بین کتاب‌‌هایی به زبان اصلی باشد.   وی افزود: فلسفه وجودی انسان می‌تواند به‌عنوان یکی از زمینه‌های مطالعه در روز‌‌های تعطیل درنظر گرفته شود. آیا در کرات دیگر منظومه شمسی حیات انسانی وجود دارد؟ چگونگی شکل‌‌گیری تمدن نیز برای مطالعه روز‌های ابتدایی سال آینده جالب‌ به‌نظر می‌‌رسد.   عکاشه ادامه داد: تمدن چگونه شکل گرفت؟ دو میلیون سال قبل انسان به شیوه چهار‌پایان حرکت می‌‌کرد و به تدریج ایستادن بر روی دو پا را آموخت. آشنایی با تمدن انسانی که ابتدا در غار‌ها زندگی می‌کرد و حالا در برج‌ها ساکن شده است؛ فهم همه این موضوعات با مطالعه امکان‌پذیر است.   رئیس پیشین مرکز زلزله‌شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران گفت: مخاطبان برای پیدا کردن پاسخ پرسش‌هایی درباره رشد جمعیت کره زمین به بیش از هفت میلیارد نفر به مطالعه بپردازند. چگونگی شکل‌گیری ادیان نیز زمینه مطالعه بسیار جالبی برای روز‌های نوروز است. تدوین «قانون حمورابی» در مصر باستان تا ظهور ادیان آسمانی از مسیحیت تا دین مبین اسلام پیشنهاد دیگر من برای مطالعه تعطیلات عید است.   وی درباره زمینه‌های مورد علاقه خود برای مطالعه عنوان کرد: به دلیل تسلطم به چند زبان بین‌المللی بیشتر به مطالعه کتاب‌های زبان اصلی علاقه دارم. از سوی دیگر معتقدم بسیاری از ترجمه‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند و گاهی یا غلط ترجمه می‌شوند یا مترجم در فرآیند ترجمه به دخل و تصرف دست می‌زند.   پدر علم زلزله‌شناسی ایران با اشاره به خاطرات دوران کودکی خود افزود: من در منطقه‌ای به دنیا آمدم که نخستین چاه نفت ایران در آنجا حفر شد؛ یعنی مسجد‌ سلیمان در استان خوزستان. فرهنگ غربی بعد از اقامت انگلیسی‌ها به این منطقه وارد شد، به‌طوری‌که مسجد‌سلیمانی‌ها از این آداب و رسوم تاثیر گرفته بودند. به‌خاطر دارم وقتی از میوه‌فروش تهرانی «tomato» خواستم منظورم را نفهمید گفت ما می‌گوییم گوجه‌فرنگی در حالی‌که به‌دلیل معاشرت با انگلیسی‌ها اهالی مسجد‌سلیمان برخی واژه‌ها مانند «store» را به‌جای مغازه یا فروشگاه به‌‌کار می‌بردند.   عکاشه ادامه داد: انگلیسی‌ها هرآنچه در کشور خودشان داشتند، به مسجد سلیمان آوردند، مثل شبکه آب و فاضلاب و لوله‌کشی گاز؛ البته ورود این تکنولوژی‌ها بیشتر برای رفاه خودشان بود. کودکی‌ام را در مسجد سلیمان سپری کردم و کتاب‌های زیادی به‌عنوان هدیه دریافت کردم.

روایت شیرین طالبی در کتاب‌های طب سنتی/ طالبی بخوریم تا بهتر ببینیم

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- برای طالبی که ریشه رویش آن به کشورهای فرانسه و الجزایر برمی‌گردد، فایده‌های خوراکی و درمانی بسیاری می‌توان برشمرد. طالبی سرشار از ویتامین‌های A ، B و C است. این میوه دفع‌کننده عفونت معده،‌ تقویت‌کننده قلب،‌ برطرف‌کننده یبوست،‌ افزایش‌‌دهنده شیر مادران شیرده و مقوی برای افراد مبتلا به ورم روده است. طالبی به روایت کتاب‌ها در کتاب «زبان خوراکی‌ها» نوشته عبادالدین جزایری، درباره طالبی به زبان خودش می‌خوانیم: «از شيرينى با قند رقابت مى‌كنم، من راديواكتيو دارم و ضد بيمارى‌های مختلف هستم. عطر مطبوع من، مقوى قلب است و عروق را باز مى‌كند.»   در کتاب «خواص ميوه‌ها و گياهان در درمان بيماری‌ها» نوشته حسين غفرانی نیز آمده است: «طالبی دارای مواد يُددار است و مقدار زيادی مواد معدنی مثل پتاسيم، منگنز، فسفر، کلسيم و ماده پکتين را در خود دارد. کلسيم موجود در طالبی، موجب تقويت عضلات و استخوان‌بندی و فسفر آن باعث تقويت سلول‌های مغزی است.» عذراسادات حکیم در کتاب «میوه‌درمانی با بهره‌گیری از دستورهای اسلامی» درباره طالبی نوشته است: «از این میوه می‌توان برای افزایش وزن کودکان و درمان لاغری استفاده کرد. علاوه بر این برای پیشگیری و درمان آسم و حملات تنفسی می‌توان از طالبی استفاده کرد.»   در کتاب «سبزیجات، میوه‌ها و خواص آن‌ها» نوشته الیاس خضری نیز به فواید طالبی اشاره شده است. در کتاب «طب سنتی؛ میوه‌درمانی» درباره این میوه مطبوع آمده است: «خربزه، طالبی و هندوانه باید تنها خورده شوند، زیرا با سایر غذاها ایجاد گرفتگی می‌کند و ممکن است مانع جذب غذاها به وسیله روده شوند.» برخی دیگر از خواص طالبی براساس منابع طب کهن، یک لیوان طالبی، 56 کیلو کالری انرژی دارد، 103.2 درصد از نیاز روزانه ویتامین A ما را تأمین می‌کند؛ ویتامین A مهم‌ترین ویتامین موثر در بینایی است. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم: طالبی بخوریم تا بهتر ببنیم!   طالبی منبع خوبی از پتاسیم، ویتامین ب 6، فیبر غذایی، فولات و ویتامین ب 3 است. همراه شدن فیبر با ویتامین‌های گروه ب، طالبی را به میوه‌ای عالی برای تأمین تولید انرژی حاصل از متابولیسم کربوهیدرات و حفظ قند خون در حد مطلوب تبدیل کرده است.   کسانی که دچار بیماری قند یا ورم معده هستند، باید در خوردن این میوه احتیاط کنند و یا آن‌را مصرف نکنند.این میوه يكی از بهترين منابع ويتامين آ، ث، بتاکاروتن، مواد مغذی مفيد مثل پتاسيم، فولات، فيبر، منيزيم، يد و ويتامين‌های گروه ب شامل ب 5، ب 3 ، ب 6 و ب 1 است. طالبی همچون سایر میوه‌ها دارای خواص درمانی زیادی است، از جمله این‌که توصیه می‌شود برای رفع عفونت معده يک ساعت قبل از نهار باید طالبی خورد. علاوه بر این در کوچک شدن شکم، درمان گرمازدگی، تقویت قلب، درمان نقرس، رماتيسم، بواسیر، یبوست، سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. درمان کم‌خونی با مصرف روزانه میوه خوشبوی بهاری طالبی‌های با گوشت زرد حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای ترکیب شیمیایی آنتی‌اکسیدان بتاکاروتن بوده که پیش‌ساز ویتامین A به شمار می‌رود. همچنین فراوانی کلسیم آن‌ها موجب تقویت عضلات و تکمیل استخوان‌بندی و رشد و نمو سامانه اسکلتی انسان می‌شود.   این میوه خواص درمانی متنوعی دارد از جمله اين كه اشتها آور است و موجب طراوت و شادابی پوست بدن می‌شود. مصرف طالبی بعد از غذا به درمان كم‌خونی كمک می‌كند؛ البته مصرف زياد اين ميوه برای مبتلايان به  بیماری دیابت و ورم معده توصيه نمی‌شود چون ممكن است علائم آنها را تشديد کند.   گوشت طالبی برای تسكين سوختگی‌های سطحی و يا درمان ورم پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعات نشان داده که مصرف یک لیوان آب طالبی در روز به میزان 25 درصد احتمال بروز فشار خون را کاهش می‌دهد.   طالبی را باید بدون شکر یا چیزهایی دیگر به‌طور ساده پیش از غذا خورد. کسانی که طالبی را با نمک و فلفل می‌خورند هضم آن را آسان‌تر می‌کنند ولی در مقابل، خاصیت ملین آن را کم می‌کند.

کتاب‌های کهن طب سنتی درباره خواص «آلو» چه می‌گویند؟/ میوه‌ای برای کم‌خونی و ضعف عمومی بدن

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- زندگی زمین، با آغاز بهار تجدید و برگ دیگری به عمر این کره خاکی افزوده می‌شود. شکوفه‌‌ها و نوبرانه‌های بهاری نشانه‌های خداوندی و تحفه‌ای برای جشن تولد زمین هستند. برای بهره‌گیری بهتر و بیشتر از این نعمت‌ها از دیرباز دانشمندان و پزشکان به بررسی خواص انواع میوه و حتی مضرات آن‌ها، براساس طبیعت بدن انسان پرداخته‌ا‌‌ند. ایران از جمله کشور‌هایی است که در حوزه طب کهن پیشتاز و امروز از مشاهیر عالم است. به‌بهانه فرا رسیدن عید نوروز باستانی، خواص دارویی و غذایی آلو، یکی از این میوه‌‌های نوبرانه به خوانندگان معرفی شده است.       خاصیت «آلو» از نگاه صادق آل محمد (ص) در «بحارالانوار» ج66، ص189 و «طب‌الائمه» لابنی بسطام، ص 136 از امام‌ صادق«ع» نقل شده است: «آلو در حالت ناشتا تلخه را فرو می‌نشاند.» ‌   «آلو» در «مخزن الادویه» عقیلی خراسانی              براساس کتاب معتبر «مخزن الادویه» مرحوم سید محمدحسین عقیلی علوی خراسانی شیرازی‌ برای آلو می‌توان بیش از ده‌ها خاصیت برشمرد. برخی فواید این میوه بهاری شامل دفع‌کننده اوره، اسيد اوريک و چربی خون، درمان گرفتگی عروق، درمان بيماری آسم، کم‌خونی، ضعف عمومی بدن و درمان سردردهای گرم است. همچنین «آلو» برای پوست نیز دارای خاصیت‌‌های مفیدی است. به‌عنوان مثال ضماد آلوی زرد به همراه سرکه برای رفع کهیر مفید است. ماسک «آلوی سیاه» برای رفع جوش‌های عمیق پوستی،‌ ضماد مخلوطی از آلو و سرکه درمان‌کننده جوش بدن کودکان است. آلوی تازه و خشک به‌عنوان مغذی به‌ویژه در غذای مبتلایان به رماتیسم، نقرس و تصلب شرائین و همچنین ملین مورد استفاده قرار می‌گیرد. حکیم عقیلی خراسانی در این کتاب درباره طبیعت «آلو» آورده است: «آلوی سیاه، آلوی به‌اصطلاح «رسیده» به‌حساب می‌آید، طعم شیرین آن طبیعت سرد و تر دارد. آلوی زرد سرد و تر است و آلوی نارس ترش، طبیعت سرد دارد. آلوی شیرین و پرآب و کم جرم بهترین نوع آلو است. آلوی خشک از تازه آن مقوی‌تر است و گرم‌ مزاج‌ها می‌توانند به دلیل خاصیت سرد آلوی خشک از آن استفاده کنند.» همچنین در بخش‌های دیگری از این کتاب آمده که «آلو» از نظر دارویی و ترکیبات شیمیایی دارای انواع مواد معدنی از جمله، آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، منگنز، فلور، گوگرد، پتاسیم و قند و همچنین دارای ویتامین‌های A ،B ، ۲B ،C است. نگاهی گذرا به خواص «آلو» از منظر بزرگان طب کهن درباره آلو و خواص آن در دیگر کتاب‌های کهن طب سنتی نیز مطالبی یافت می‌شود از جمله در کتاب «قرابادین کبیر» 10 خاصیت برای آلو عنوان شده است. در این کتاب «آلو» سرد و تر معرفی‌ شده و موجب سرد و تر شدن معده می‌شود، بنابراین براى معده مضر است. آلو موجب لینت مزاج می‌شود، به‌ویژه تازه آن. اشتها به غذا را کاهش می‌دهد به‌ویژه شيرين آن. آلو مسهل صفراى رقيق است و برای تب‌هاى صفراوى و سردردهای گرم و خارش بدن مفید است. خیسانده آن برای قى و دل‌به‌هم‌خوردگی ناشی از صفرا مفید است. خوردن خیسانده «آلو» با آب عسل (ماء العسل) لینت‌بخشی آن‌را افزایش داده و ضرر آن بر معده را رفع می‌کند. برای دفع مضرات «آلو» نیز توصیه‌هایی در این کتاب آمده است: «اگر آلوى خشک را  با آب بپزند و صاف‌ کنند و با شكر يا ترنجبين يا عسل بنوشند، لینت بودن آلو افزایش پیدا می‌کند و ضرر کمتری دارد. عناب، كله‌قند، مصطكى، كُندر و عسل، ضرر آلو را به معده و سایر اعضا کاهش می‌دهد.» ابوریحان بیرونی نیز در آثار خود «آلو» را فرونشاننده تب‌های تند و گرم می‌داند. ابوعلی‌سینا در کتاب «قانون» درباره شربت آلو بخارا یا (شراب الاِجاص) این‌طور شرح داده است: «خاصیت این شربت عبارتند از ملين، مبدل خلط صفرایی و خونی به اسهال و مانعی برای تشنگی است.»   این دانشمند بلندآوازه ایرانی در بخشی دیگر از کتابش به روش تهیه این شربت نیز اشاره کرده است: «به اندازه کافی آلوی بخارای شیرین تهیه شود و بعد از جدا کردن هسته،‌ در دیگ سنگی پاک ریخته شود و با آب پر شود. آلو برای تبدیل شدن به شربت باید پخته شود. زمانی که آب به‌جوش آمد، مایع به دست آمده را از صافی عبور دهند و بعد از اضافه کردن شکر دیگ را دوباره بر روی آتش قرار دهند به‌اندازه‌ای که غیظ شود و به‌اصطلاح قوام آید.»

خواص دارویی و غذایی توت فرنگی در آثار طب سنتی/ میوه‌ای معروف به «اتابکی» در زمان صدارت اتابک اعظم

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- خواص خوراکی و درمانی توت‌فرنگی، کمتر از ظاهر گل‌گون و دل‌انگیزش نیست. توت‌فرنگی عمری در حدود 300 سال دارد و استفاده از آن پیش از این تاریخ محدود به مصارف دارویی بود. فرانسویان نخستین‌بار توت‌فرنگی وحشی را به زمین‌های زراعی آوردند و این میوه به‌عنوان یک گیاه اهلی مصرف شد. توت‌فرنگی وحشی به وفور در جنگل‌‌های شمال ایران یافت می‌شود. این میوه بهاری، در ایران ابتدا به نام «اتابکی» معروف بود، چراکه در زمان صدارت اتابک اعظم، از فرانسه به ایران وارد شد.     خواص توت‌فرنگی به روایت «گیاه‌نامه نوین» در کتاب «گیاه‌نامه‌ نوین» که در سال 1931 میلادی به چاپ رسیده، نکاتی درباره فواید توت‌فرنگی آمده است: «اگر بعد از شست‌وشوی صورت، بلافاصله تکه‌‌ای توت‌فرنگی بریده شده روی آن بگذاریم، نشانه‌های سفید شدن پوست را ملاحظه خواهیم کرد. همچنین این‌کار موجب می‌شود تا آثار آفتاب‌سوختگی نیز برطرف شود. علاوه بر این توت‌فرنگی مسهلی ملایم، ماده‌‌ای ادرارآور و قابض است. گاهى اين جوشانده ادرار را به رنگ تندى در مى‌آورد كه نبايد از آن نگران شد، زيرا سموم بدن از اين راه به خارج دفع مى‌شود.   در این کتاب به نکاتی درباره توت‌فرنگی در طب سنتی غربی نیز اشاره شده است: «اطباء طب سنتی در غرب معتقدند که توت‌فرنگی ماده درمانگر برای عوارض پوستی به‌ویژه جوش غرور جوانی، کچلی و زخم‌های کهنه است. پژوهش‌های جدید در غرب نیز نشان داده که محلولی از توت‌فرنگی له شده، موجب نابودی ویروس‌های مختلف در داخل یک لوله آزمایشگاهی می‌شود. توت‌فرنگی همچنین در نابودی ویروس تبخال موثر است.   عقاید باستانی درباره توت‌فرنگی رومیان باستان، برای توت‌فرنگی خاصیت دارویی قائل بودند که علائم بیماری مالیخولیا و التهاب را کاهش می‌دهد، همچنین در درمان تب،‌ عفونت گلو، سنگ‌کلیه،‌ تنگی نفس،‌ بیماری‌‌های خونی و ناراحتی‌های کبدی و کلیوی موثر است. به دلیل وجود الیاف گیاهی «پکتین» در توت‌فرنگی، مبتلایان به کلسترول خون می‌توانند به این میوه بهارانه به‌عنوان یک دارو نگاه کنند.   توت‌فرنگی یک میوه ضد سرطان است. پژوهشگران آمریکایی با آزمایش‌‌های متعددی ثابت کرده‌‌اند که مصرف این ماده موجب کاهش مرگ‌ومیر  یک‌هزار و 271 سالمند آمریکایی مبتلا به سرطان شده است. بنابراین پژوهش‌ها، احتمال ابتلا به سرطان در افرادی که زیاد توت‌فرنگی مصرف می‌کنند، نسبت به سایر افرادی که کمتر از این ماده غذایی بهره می‌گیرند، سه برابر کمتر به سرطان مبتلا می‌شوند.   آب توت‌فرنگی را فراموش نکنیم در کتاب «میوه‌درمانی با بهره‌گیری از دستورهای اسلامی» نوشته عذرا سادات حکیم، درباره این میوه بهاری می‌خوانیم: «توت‌فرنگی از میوه‌های خنک است و نه تنها رسوب دندان را از بین می‌برد، بلکه اشتها را نیز افزایش می‌دهد. این میوه برای کسانی که به بیماری‌هایی چون دیابت مبتلا هستند، مفید است و توصیه می‌شود. آب توت‌فرنگی برای طراوت و شادابی پوست مفید است.»   فوايد برگ و ريشه توت‌فرنگى برگ و ريشه توت‌فرنگى براى درمان و معالجه اسهال‌هاى مزمن و جلوگيرى از ترشى زياد معده مفيد و براى درمان ورم كيسه مثانه و مجارى ادرار سودمند است. براى مصرف برگ و ريشه توت‌فرنگى بايد 30 تا 60 گرم برگ يا ريشه توت‌فرنگى را در يک ليتر آب تا پنج دقيقه جوشانده و ده دقيقه به اصطلاح دم بکشد تا آماده مصرف شود. ريشه توت‌فرنگى را بايد در بهار از خاک درآورد و شست مصرف کرد. برگ‌هاى آن بايد از زمان گل دادن چیده شود. چای مطبوعی از دم‌کرده برگ‌های توت‌فرنگی به‌دست می‌آید. طعم این چای با افزودن لیمو، وانیل و دارچین دلچسب‌تر می‌شود.    دكتر هاوزر، غذاشناس و طبيب معروف رژيم‌هاى غذايى در كتاب «چه بايد خورد و چگونه بايد پخت» توصیه می‌کند تا از چای برگ توت‌فرنگی استفاده شود، چراکه علاوه بر خاصیت افزایش ادرار، خون را نیز تصفیه می‌کند. دکتر «هاوزر» در رژیم‌های هفت و 30 روزه خود بر مصرف این چای تاکید دارد.

درخشش یاقوت‌های انگور لابه‌لای صفحات کتاب‌های طب کهن/ میوه‌ای که خداوند در قرآن به آن قسم یاد می‌کند

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- دانه‌های شفاف و رنگارنگ انگور این میوه را به یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌‌های فصل بهار تبدیل کرده است. استفاده‌های فراوان از دانه و برگ انگور از شگفتی‌های این میوه پرخاصیت است. خواص دارویی انگور نیز در قرآن کریم و منابع مختلف طب کهن و جدید جایگاهی ویژه دارد. خداوند در سوره «تین» به انگور و زیتون قسم یاد می‌کند.   انگور در کتاب‌های دینی رسول اکرم (ص) درباره فواید انگور فرموده‌اند: «بهترین غذای شما نان است و بهترین میوه انگور.» همچنین ایشان فرمودند: «خرما، انگور و انار از زیادی طینت و اصل آدم آفریده شده است.» در صفحه 458 دومین جلد کتاب «محاسن» به نقل از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «بهار امت من هندوانه و انگور است.» در صفحه 198 کتاب «مكارم الاخلاق» به نقل از حضرت علی (ع) آمده است: «در انگور خورشت، میوه ، غذا و حلواست.»    منصور بن یونس نیز در صفحه 144 کتاب «خصال» به نقل از موسی‌بن جعفر (ع) آورده است: «سه چیز ضرر نمی‌رساند، انگور رازقی، نیشکر و سیب لبنانی.»   در صفحه 35 دومین جلد از کتاب «عیون‌الاخبار» به نقل از امام‌ رضا (ع) آمده است: «انگور را دانه‌ دانه بخورید که گوارا و هضم‌کننده می‌شود.»   انگور به روایت تاریخ کتاب «رستم‌التواریخ» نوشته محمدهاشم آصف، از مورخان دوره زندیه و اوایل قاجار، انواع انگور در ایران زمان حکومت کریم‌خان‌ زند را فهرست کرده است. براساس محتوای این کتاب، انواع انگور در این مقطع زمانی عبارتند از شاهانی، یاقوتی، خلیلی، عسکری، انگور کشمش، فخری، انگور شصت عروسان سیاه، الغی سیاه، مثقالی، رازقی، شیرازی، نباتی، مادربچه.      کتاب «رستم‌التواریخ» در سال ۱۳۴۸به تصحیح محمد مشیری از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده و دومین‌بار در سال ۱۳۸۱ به همت عزیزالله علیزاده تصحیح و در انتشارات فردوس در تهران به چاپ رسیده است. انگور در طب سنتی پوست انگور از نظر طب قديم ايران سرد و خشک است و خواص درمانی دارد. به‌عبارت‌ دیگر پوست انگور را خشک كرده و می‌سوزانند و خاكستر به‌دست آمده را برای درمان اكثر زخم‌ها استفاده می‌کنند. در طب کهن ایران، توصیه شده به دلیل دیرهضم بودن پوست انگور، اولویت بر مصرف انگور بدون پوست است.    براساس کتاب «قانون» ابن‌سینا، اگر انگور سفید و انگور سیاه در شیرینی و رقت برابر باشند، انگور سفید برای مصرف در اولویت قرار دارد. ابن‌سینا همچنین معتقد است که انگوری که دو یا سه روز از چیده شدنش می‌گذرد، برای مصرف بهتر از انگور تازه چیده شده است.   در کتاب‌های طب سنتی همچنین درباره مزاج انگور آمده که پوسته انگور سرد و خشک و ديرهضم و مغزش گرم و تر، دانه‌اش سرد و خشک است. خاصیت انگور تازه چیده شده، باد‌آور است، در صورتی‌که بعد از مدتی آویزان ماندن پوستش پژمرده شود، به غذایی کامل و نیرودهنده معده تبدیل می‌شود. در کتاب «قانون» انگور در خاصیت با انجیر برابر دانسته شده است. در منابع طب کهن طب سنتی، مویز به‌عنوان دوست کبد و معده معرفی شده است.    ‌  به عقیده مرحوم سید جلال‌الدین مصطفوی، پزشک و محقق طب سنتی، آب انگور در زنان باردار، برای رفع تنبلی روده‌‌ها بسیار مفید است. همچنین مصرف آب انگور در دوران شیردهی در افزایش شیر و افزایش کیفیت شیر بسیار موثر است.   خواص شکوفه انگور درباره خواص شکوفه‌های انگور در کتاب «خواص میوه‌های خوراکی» نوشته مرتضی نظری آمده است: «شکوفه انگور تقویت‌کننده قلب و معده، همچنین بهبوددهنده استفراغ، آروغ و سکسکه است. شکوفه انگور، ترش کردن غذا در معده را درمان می‌کند، بنابراین می‌توان 10 گرم از گرد شکوفه انگور را با کمی آب خورد و یا آن را جوشاند و بعد از هر وعده غذایی، نیم تا یک استکان، مانند چای نوشید.»   شناسایی خاصیت انگور در دنیای غرب   براساس کتاب «راهنمای کامل درمان‌های طبیعی» ژوهانا برندت، نویسنده کتاب «درمان انگور» از یک رژیم غذایی تماما انگور، برای درمان سرطان حمایت می‌کند. او این شیوه درمانی را در سال ١٩٢۵ به هنگام آزمایش روی خود در مسیر مبارزه ٩ ساله‌اش با سرطان کشف کرد. او ادعا می‌کرد که خود را با این شیوه درمان کرده است.   انگور، مفید برای دندان‌ها نتایج پژوهشی که در سال 2009 در دانشگاه ایلی‌نویز انجام و در «Journal of Nutrition» به چاپ رسیده نشان می‌دهد که انگور جلوی انتشار باکتری‌های دهان که مسئول پوسیدگی دندان هستند را می‌گیرند. این خاصیت ضدباکتریایی انگور مدیون وجود دو ماده به نام‌های «اولئانولیک اسید» و «آلدئید اولئانولیک» است که در پوست این میوه قرار دارد. البته به عقیده برخی از متخصصان باید روی این خاصیت انگور مطالعات بیشتری انجام شود، اما شکی وجود ندارد که قندهای موجود در انگور مانند قندهای صنعتی باعث انتشار باکتری و پوسیدگی دندان نمی‌شود.

«فرهنگ فیزیک» به قلم لطیف کاشی‌گر منتشر شد/ کاربرد سودمندی واژه‌ها در مجموعه‌ای سه جلدی

0
0
دکتر عبدالحسن بصیره، نویسنده و مدرس پیشکسوت دانشگاه، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) ضمن اعلام  خبر انتشار مجموعه سه جلدی «فرهنگ فیزیک» اظهار کرد: سه جلدی «فرهنگ فیزیک» به قلم دکتر لطیف کاشی‌گیر‌ از پیشکسوتان حوزه نشر و پژوهش در شاخه فیزیک‌ و ویراستاری من، بعد از 11 سال تحقیق از سوی انتشارات «فرهنگ معاصر» منتشر شده است. نخستین جلد این فرهنگ شامل واژه‌های تخصصی (الف تا چ)، دومین جلد از (ح تا ک) و سومین جلد به واژه‌های (گ تا ی) اختصاص دارد.                وی افزود: پیوست‌های این فرهنگ شامل الفبای یونانی، نمایه،‌ یکا‌های دستگاه بین‌المللی SI، تابت‌های بینادی، چند مرتبه بزرگی،‌ فرمول‌های ریاضی،‌ تابش‌های الکترومغناطیسی،‌ اتم‌ها،‌ نوکلید‌های پرتوزا و ذره‌های زیر‌هسته‌‌ای است. بخش دیگر این فرهنگ به زندگی‌نامه برندگان جایزه نوبل فیزیک شامل گاه‌شمار و کتابنامه اختصاص دارد.    ‌     بصیره ادامه داد: افرادی که به دنبال معنا،‌ کاربرد سودمندی واژه، اثر،‌ کمیت‌ها و مفهوم‌های فیزیکی، پدیده‌های فراوان طبیعت و مسائل دیگر چیز‌هایی بدانند یا دانسته‌های فراموش شده خود را بازیابند، جزو مخاطبان این فرهنگ سه جلدی هستند. به‌عنوان مثال مخاطبان می‌توانند مطالبی درباره اتم،‌ ذره،‌ اثر ‌ژول، اثر ترانزیستور،‌ اتر تونل یا تعدادی اسباب، سنج‌افزار که بر پایه قانون‌های فیزیک کار می‌کنند و امروزه فراوان کاربرد دارند مانند مولد برق،‌ تلفن،‌ تلویزیون،‌ رایانه،‌ اجاق‌پز،‌ ریزموج را در این فرهنگ سه‌جلدی مطالعه کنند. نخستین چاپ مجموعه سه‌جلدی «فرهنگ فیزیک» با شمارگان یک‌هزار نسخه در دو هزار و 616 صفحه به بهای 180 هزار تومان از سوی انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است.  

امامی‌زاده: رویان‌پژوه 150 عنوان چاپ نخست در سال 94 منتشر کرد/ لزوم حفظ دستاورد‌های علمی بومی درشرایط تقویت دیپلماسی علمی

0
0
سیدامین‌ امامی‌زاده، مدیر‌مسئول انتشارات رویان‌پژوه، ناشر تخصصی حوزه دندانپزشکی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) ضمن اشاره به آمار تولید این نشر در سال 94 اظهار کرد: در مجموع از ابتدای سال جاری، 150 عنوان کتاب چاپ نخست از سوی انتشارات «رویان‌پژوه» به بازار نشر عرضه‌ شده است. وی افزود: کتاب‌های تخصصی دندانپزشکی به دلیل موضوعات جدید از استقبال قابل‌توجه مخاطبان برخوردار شده‌اند. انتشار منابع معتبر در حوزه درمان اختلالات پروتز با ترجمه صاحبنظرانی مانند دکتر علی ترکان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان از جمله این کتاب‌هاست.       امامی‌زاده با اشاره به برنامه‌های اجرایی شده رویان‌پژوه در سال 94 افزود: انعقاد دو قرار‌داد با انتشارات «الزویر» از جمله مهم‌ترین برنامه‌های رویان‌پژوه در سال جاری بود. 250 عنوان کتاب نیز برای عرضه در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حال آماده‌سازی است که علاوه بر کتاب‌های تخصصی دندانپزشکی شامل کتاب‌های حوزه مدیریت بحران،‌ سوانح و بیمارستان ایمن نیز می‌شود و شاغلان ارگان‌هایی مانند هلال‌احمر و اورژانس از مخاطبان اصلی این منابع هستند.   وی در ادامه درباره تاثیر توافقات هسته‌ای بر مبادلات علمی ناشران ایرانی و ناشران مطرح بین‌المللی گفت: مهم‌ترین انتفاعی که ناشران ایرانی از نتایج حاصل از توافقات هسته‌ای از آن برخوردار شده‌اند، انتقال آسان‌تر پول است. در شرایط تحریم، ناشر خارجی در مقابل درخواست همکاری ناشر ایرانی از جملاتی مانند «ممکن است پول شما سوخت شود» یا «مالی بسته است» استفاده می‌کرد، در صورتی‌که این روز‌ها جملاتی مانند «از همکاری با شما خوشحال می‌شویم» شنیده می‌شود.   مدیر‌مسئول انتشارات رویان‌پژوه عنوان کرد: دریافت دانش تخصصی از جمله موضوعاتی است که ارتباط علمی را ضروری‌تر می‌کند؛ البته تاکید بر کسب دانش جهانی به معنای بی‌توجهی به دستاورد‌های بومی نیست. رونق کتاب، به‌صورت مستقیم با رونق علمی کشور در ارتباط است و شاهد ایجاد انگیزه در مدرسان دانشگاه و متخلصان خواهیم بود و به دنبال آن رقابت و کیفیت محتوا نیز افزایش پیدا می‌کند.   وی درباره لزوم توجه بیشتر به مولف ایرانی در شرایط گسترش روابط علمی در سطح بین‌المللی ادامه داد: زمانی که ناشر ایرانی، کتاب تخصصی با کیفیت محتوایی بالا از سوی نویسنده ایرانی در اختیار دارد و از سوی دیگر روابط بین‌‌المللی مناسبی نیز با ناشر بین‌المللی برقرار کرده، ظرفیت قابل توجهی را برای تولید کتاب دوزبانه دارد. در دوران تحریم ناشران مطرح بین‌المللی که علاقه‌مند به انتشار کتاب‌‌های مولفان ایرانی بودند، ناشر ایرانی به‌صورت حقیقی با این ناشران به مذاکره اقدام می‌کرد.

صنايع گلدوز: نویسندگان بر مراقبت از درختان در «روز طبیعت» تاکید کنند/ «زیستن در محیط زیست» را در بهار بخوانید

0
0
دکتر ساناز صنايع گلدوز، رئیس انجمن ارزیابی محیط زیست ایران و انجمن آشتی با زمین، به مناسبت سیزدهم فروردین «روز طبیعت» در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره فرهنگسازی برای بهره‌گیری مناسب از طبیعت اظهار کرد: «محیط زیست» در مفهوم عام به محیط پیرامون ما اطلاق می‌شود که شامل محیط زیست مصنوعی و طبیعی است. محیط زیست طبیعی به‌ هر‌آنچه به‌‌صورت طبیعی و بدون دخالت انسانی در زمین وجود دارد، گفته می‌شود و محیط زیست انسانی و مصنوعی، شامل ساخته‌های دست بشر است. محیط زیست مصنوع یا انسان‌ساخت شامل باغ، زمین‌های کشاورزی، شهر، روستا و غیره و محیط زیست طبیعی مانند کوه، دریا و جنگل است.    اهمیت توجه به محیط زیست از طریق رسانه و مشاهدات میدانی وی با اشاره به افزایش حساسیت عمومی نسبت به حفظ محیط زیست افزود: علاوه بر تولید محتوا از طریق انواع رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری، موضوع اهمیت توجه به محیط زیست با مشاهدات میدانی مانند حس و مواجهه با انواع پیامدهای منفی مانند تخریب و فرونشست زمین، آلودگی آب‌و‌هوا، آتش‌سوزی جنگل‌ها، بیابان‌زایی، قطع درختان و حتی شکار‌های غیرمجاز برای مردم افزایش پیدا کرده است.             صنايع گلدوز درباره جایگاه کتاب در زمینه فرهنگسازی برای برگزاری بهتر رویداد باستانی «سیزده‌بدر» یا «روز طبیعت» گفت: وقتی از ارتباط کتاب و «روز طبیعت» صحبت می‌کنیم، منظورمان فرهنگ‌سازی است. اگر فرض کنیم که هموطنان کتابخوانی داشته باشیم که تصور می‌شود، با توجه به مشغله‌ها و سبک زندگی، افراد در استان‌های دیگر غیر از تهران میل بیشتری برای مطالعه دارند، کتاب‌ها باید اطلاعات کافی درباره این روز را در اختیار مخاطبان خود قرار دهند. با توجه به ترویج «کتاب‌های الکترونیکی» و همچنین تبادل اطلاعات در رسانه‌های اجتماعی، انتقال اطلاعات برای فرهنگ‌سازی می‌تواند از این طریق نیز انجام شود.   13 فروردین؛ جشن آشتی با طبیعت رئیس انجمن ارزیابی محیط زیست ایران ادامه داد: کتاب‌هایی که با محوریت محیط زیست و روز طبیعت منتشر می‌شوند، می‌توانند به زیبایی و در قالب داستان، اسطوره‌پردازی یا به شیوه علمی و مستند به بیان فلسفه و نیت معرفی روز 13 فروردین به‌عنوان «روزطبیعت» بپردازند. 13 فروردین در گاه‌شمار ایرانی در واقع جشن آشتی با طبیعت است؛ روزی که ایرانیان به دل طبیعت و هر جا که ردپایی از سبزی، آب، نسیم و آسمان وجود دارد، می‌روند که در کنار عناصر طبیعی و در آشتی با دیگر موجودات زیستمند، شادی و جوانی طبیعت را جشن می‌گیرند. در کنار شرح زیبایی‌شناختی این جشن باستانی، بایستی به‌طور تلویحی و یا مستقیم به حفظ طبیعت و کاستن تخریب‌ها و آلودگی‌ها نیز پند داد. در واقع تدوین این کتاب‌ها به نوعی ترویج طبیعت‌دوستی است. یک دوستی دو جانبه به معنی تفرج ما در طبیعت به شرط آزار ندیدن طبیعت از آسیب‌های ما.   وی با اشاره به اهمیت توجه به حفاظت از پارک‌های طبیعی و دست‌کاشت در روز طبیعت اظهار کرد: پارک‌های طبیعی و دست‌کاشت که افراد در روز طبیعت برای تفرج به‌آنجا مراجعه می‌کنند، آستانه‌ای‌ مشخص برای پذیرش جمعیت دارند که ممکن است در این روز به اصطلاح سر‌ریز شود. فرهنگسازی از طریق کتاب، با هدف بهره‌‌گیری بهتر و نه بیشتر از روز طبیعت می‌تواند شامل توجه بیشتر مولفان به راه‌های تولید کمتر زباله و رها نکردن آن در دل طبیعت، مراقبت از درختان و جانوران، تاکید بر ممنوعیت آویختن طناب به درختان برای تاب‌بازی، آتش روشن نکردن در زیر درختان و مطالبی از این دست باشد. استفاده از تصاویر رنگی و واقعی بر جذابیت این نوع کتاب‌ها می‌افزاید.         صنایع گلدوز درباره گروه مخاطبان کتاب‌هایی با موضوع روز طبیعت نیز گفت: همه افرادی که سواد خواندن دارند می‌توانند از این کتاب‌ها بهره‌مند شوند، اما زنان و کودکان در رده سنی 7 تا 11 سال تاثیرپذیری و اثرگذاری بیشتری در گروه مخاطبان دارند. تجربه آموزش به کودکان این رده سنی نشان داده که آن‌ها آسان می‌آموزند و به راحتی آموزه‌ها را به‌کار می‌بندند و منتقل می‌کنند.         بهبود وضعیت نشر حوزه محیط زیست این کارشناس حوزه محیط زیست درباره وضعیت نشر این حوزه افزود: نشر حوزه محیط زیست نسبت به گذشته وضعیت بهتری دارد، به‌طوری‌که بسیاری از ناشران به‌صورت تخصصی در این عرصه به فعالیت می‌پردازند و این در حالی‌است که در مجموع، همچنان بسیاری از افراد در زمینه محیط زیست اطلاعات گسترده‌ای ندارند. انتقال دانش از طریق کتاب‌ها بایستی به گونه‌ای باشد که افراد را نسبت به محیط زیست حساس و نگرش آنان را همسو کند. به‌‌نظر می‌رسد که دانشگاهیان نسبت به‌عموم از دانش بیشتری درباره محیط زیست برخوردارند و عموم مردم چندان در معرض دانش‌اندوزی محیط زیستی قرار نگرفته‌اند.   رئیس انجمن ارزیابی محیط زیست ایران در تبیین دلایل بهبود وضعیت تولید کتاب براساس موضوعات محیط زیستی عنوان کرد: افزایش حساسیت به مباحث حوزه محیط زیست را نمی‌توان به‌صورت مطلق حاصل تلاش اهالی انواع رسانه اعم از مکتوب، شنیداری و دیداری دانست و نه لزوما انگیزه‌های مردمی. به‌نظر می‌‌ر‌سد که به‌عنوان مثال هر نویسنده‌‌ آگاه می‌تواند برای مخاطبش براساس درک شرایط نامطلوب محیط زیستی به تولید محتوا بپردازد. به‌عبارت دیگر به نوعی حرکت برای تولید منبع مکتوب اتفاق افتاده. هرچند فشار افکارعمومی، برای صیانت از محیط زیست ایجاد شده اما همچنان به فرهنگ‌سازی نیاز داریم.       وی در ادامه با اشاره به تنوع موضوعی در آثار حوزه محیط زیست گفت: با توجه به افزایش حساسیت عموم به مباحث محیط زیستی، تنوع موضوعی در این حوزه مانند آلودگی‌های آب،‌ زمین و هوا از سوی مخاطبان و ناشران افزایش پیدا کرده است. نکته قابل توجه، افزایش تولید‌ محتوا برای مخاطب عام از سوی افراد غیرمتخصص است که گاهی مفاهیم به‌درستی به مخاطب منتقل نمی‌شود و شاهد دریافت‌‌های اشتباه هستیم.                 ‌   اشتباهاتی درباره آموزش مفاهیم محیط زیستی در کتاب‌‌های درسی صنایع گلدوز با انتقاد از بی‌توجهی به تولید کتاب از سوی نویسندگان غیر‌متخصص افزود: برخی از تولیدات رسانه‌‌های دیداری مانند تلویزیون نیز در ارائه مفاهیم محیط زیستی موثر‌ترند که گاهی آسیب‌های نگاه غیرتخصصی نیز در آن‌ها دیده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در یکی از مجموعه‌های تلویزیونی پربیننده که به دنبال ایجاد حساسیت در بین مخاطبان درباره مباحث محیط زیستی بود، «یوز‌پلنگ» به‌عنوان جانور ناحیه مرطوب شمال ایران معرفی شد، در حالی‌که محل زندگی «یوزپلنگ» نواحی گرم و خشک مرکزی است. خوب است که در مرحله داوری تمام رسانه‌ها هم‌اندیشی کارشناسان حوزه محیط زیست لحاظ شود.   رئیس انجمن ارزیابی محیط زیست ایران و انجمن آشتی با زمین ادامه داد: در برخی موارد اشتباهاتی درباره هشدار‌‌ها و آموزش مفاهیم محیط زیستی در کتاب‌‌های درسی نیز وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، به‌طور اشتباه واژه «صحرا» به جای واژه «بیابان» که مفهوم گسترده‌ای در موضوعات محیط زیستی دارد، به‌کار گرفته شد. هم‌اکنون بسیاری از کتاب‌های دانشگاهی نیز خوشبختانه هدفشان را بر افزایش دانش عمومی محیط زیست قرار داده‌اند.   وی درباره پیشنهاد مطالعه «عیدانه» نیز گفت: کتاب «زیستن در محیط زیست» نوشته جورج تایلر میلر با ترجمه مجید مخدوم فرخنده را به کتاب‌دوستان پیشنهاد می‌‌کنم. هرچند این کتاب خیلی جدید نیست، اما هر فرد با مطالعه آن به حضور حساس در محیط زیست دعوت می‌شود.

روایت کتاب‌های کهن از طراوت کاهو و سکنجبین/ جایگاه ویژه کاهو و سکنجبین در سیزده‌بدر ایرانیان

0
0
خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)-  «کاهو و سکنجبین» پای ثابت عصرهای فصل بهار مردم ایران است. این ترکیب غذایی در آیین‌های سنتی ایرانیان از جمله سیزده‌بدر نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. برای همراهی همیشگی این دو خوراکی با یکدیگر دلایل علمی و پزشکی بسیاری در منابع طب کهن وجود دارد. وجود رساله مستقلی با عنوان «رساله فی منافع السکنجبین» اثر زکریای رازی دلیلی بر اهمیت این خوراکی سنتی ایرانی است. این کتاب نوشته محمدبن زکریای رازی است. فواید سکنجبین عسلی، سکنجبین شکری و سکنجبین بذوری در این کتاب به قلم رازی تشریح شده است. ترجمه کتاب رازی به همراه متن عربی آن با عنوان «دو رساله در فواید سکنجبین و خواص مومیایی» در سال 1391 از سوی دانشگاه تهران به چاپ رسیده است. ابن‌سینا، دانشمند بزرگ ایران‌زمین نیز درباره فواید سکنجبین اثری با عنوان «السکنجبین» دارد.  نسخه‌های خطی این اثر در کتابخانه‌های جهان و ایران موجود است. ترجمه لاتین آن در سال ۱۵۴۷ میلادی به همت «آندره آ آلپاگو» صورت گرفت و با ترجمه رساله «دفع‌المضارالکلیه عن‌الابدان الانسانیه بتدارک انواع خطاءالتدبیر» در یک جلد با عنوان«Trectus ejussden ... de syrupo acetoso» در ونیز به چاپ رسیده ‌است.   تعادلی که کاهو و سکنجبین ایجاد می‌کنند! چرا کاهو با سکنجبین مصرف می‌شود؟ ما ایرانی‌ها بسیاری از خوراکی‌ها را به‌ همراه مواد خوراکی دیگر میل می‌کنیم. به‌عنوان نمونه براساس توصیه پزشکان، ماست بهتر است با نعناع خشک همراه باشد یا شیر با عسل، عدسی و باقلا با گُلپر. این توصیه‌ها تاکیدی بر حفظ تعادل اخلاط بدن و مانعی برای ابتلا به سوء مزاج و بیماری است. فواید سکنجبین براساس کتاب قرابادین صالحی و کبیر «سکنجبین معرب سرکه انگبین و از دسته شربت‌ها است و یک‌هزار و 260 نوع از آن در کتاب «قرابادین» ثبت شده است. سکنجبین، شربتی با خواص فراوان است. از جمله این خواص این است که تشنگی را می‌نشاند و صفرا را ساکن و دهان را تر می‌کند. رطوبتی را که با سرفه به‌دشواری بیرون می‌‌آید، به‌آسانی از بین می‌برد و سده اندام‌های داخلی را می‌گشاید. سکنجبین ساده ترکیبی از سرکه و قند است و اگر این اجزا به نسبت مساوی باشند، طبیعتی مایل به سردی دارد و مفتح سده و رافع تشنگی و قاطع صفرا است و در تب‌های گرم و بیماری‌های طحال و جگر و معده مفید است و اگر نسبت سرکه بیشتر شود سرد و تلخ و اگر قند دو برابر باشد طبیعت سکنجبین معتدل است. مصرف سکنجبین در بیماری‌های عصبی مضر است، مگر اینکه با افزودن داروهای گرم طبیعتش اصلاح می‌شود. سکنجبین ترش، مضر سرفه است و چون خاصیت جلا‌دهندگی دارد، خلط صفرا یا خلط شور یا تیز را می‌زداید و به امعا می‌آورد و اگر امعا ضعیف باشند باعث ایجاد زخم می‌‌شود.»   فواید کاهو در بیان بزرگان دین به نقل از امام صادق(ع) در جلد 14 کتاب «بحارالانوار» درباره فواید کاهو آمده است: «کاهو بخورید، زیرا خون را صاف می‌کند.» همچنین در این کتاب به نقل از رسول اکرم (ص) آمده است: «کاهو، خواب‌آور و برای هضم غذا مفید است.» امام‌ رضا‌ (ع) نیز به شیعیان خود توصیه می‌فرمودند: «تا می‌توانید کاهو بخورید، زیرا کاهو رقت خون را از بین می‌برد و بهتر از سایر سبزی‌ها، خون را تصفیه می‌نماید.»   کاهو در کتاب‌های طب سنتی براساس کتاب‌‌ «خواص سبزی‌های خوراکی» نوشته مرتضی نظری و جلد دوم کتاب «زبان خوراکی‌ها» نوشته دکتر غیاث‌الدین جزایری برای کاهو فواید زیر را می‌توان برشمرد:   کاهو، یک داروی تسکین‌دهنده و آرام‌بخش طبیعی است، زیرا شامل مقدار کمی از یک ماده  شیمیایی به نام لاکتوسین (LACTUCIN) است که وقتی به مقدار زیاد مصرف گردد، موجب سستی در بدن می‌شود.کاهو دارای آهن فراوان است که برای خونسازی در بدن لازم و از مؤثرترین و طبیعی‌ترین درمان‌های کم‌خونی است. کاهو، بینایی را تقویت می‌کند،‌ کاهو موی سر را به رنگ سیاه زیبائی در می‌آورد، به‌خصوص اگر ناشتا خورده شود. همچنین برگ‌های سبز کاهو بیشتر از برگ‌های سفید دارای ویتامین C است و علاوه بر آن مقدار نسبتا زیادی ویتامین A و ویتامین E دارد. در جلد دوم «مخزن الادویه»، کتاب «تحفه» حکیم‌ مؤمن و «قانون» ابن سینا نیز به فواید کاهو اشاره شده است. براساس این منابع کهن در خوردن کاهو چه به‌صورت خام یا پخته نباید زیاده‌روی شود، زیرا موجب عوارضی از جمله فراموشی و کم‌شدن حافظه، ضعف دید چشم، نفخ زیاد و کم شدن نیروی جنسی می‌شود که برای رفع این عوارض می‌توان از نعنا، کرفس، هلیله پرورده و زیره استفاده کرد.
Viewing all 3379 articles
Browse latest View live




Latest Images